Class 12 Geography Chapter 2 – পৃথিৱীৰ জনসংখ্যা বিতৰণ, ঘনত্ব আৰু বৃদ্ধি – All Question Solutions | ASSEB (AHSEC) Assamese Medium
দ্বাদশ শ্ৰেণী ভূগোল অধ্যায় ২ – পৃথিৱীৰ জনসংখ্যা বিতৰণ, ঘনত্ব আৰু বৃদ্ধিৰ আটাইবোৰ অনুশীলনী সমাধান (ASSEB – AHSEC, Assamese Medium)
এই অধ্যায়ত পৃথিৱীৰ জনসংখ্যাৰ বিতৰণ, জনসংখ্যাৰ ঘনত্ব আৰু জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ প্ৰকৃতি আৰু কাৰণসমূহৰ ওপৰত বিস্তৃত আলোচনা কৰা হৈছে। পৃথিৱীৰ ব্ৰহ্মাণ্ডত জনসংখ্যা কেনেকৈ বিতৰণ হৈছে, কোন অঞ্চলত অধিক জনসংখ্যা আৰু কিয়, জনসংখ্যাৰ বৃদ্ধি কিদৰে হয় আৰু ইয়াৰ প্ৰভাৱ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। এই অধ্যায়ত শিক্ষাৰ্থীয়ে জনসংখ্যাৰ বৌদ্ধিক দৃষ্টিভংগীত এটি স্পষ্ট বুজ পাব।
✅ কি শিকিব:
- পৃথিৱীৰ জনসংখ্যাৰ ভূগোলিক বিতৰণ
- জনসংখ্যাৰ ঘনত্বৰ অৰ্থ আৰু মাপ
- জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ বাবে কাৰকসমূহ
- জনসংখ্যা বৃদ্ধিৰ ধৰণ আৰু প্ৰভাৱ
- বিশ্বৰ জনসংখ্যা বৃদ্ধি আৰু ইয়াৰ প্ৰতিক্ৰিয়া
🎯 অস্পীন একেডেমীৰ সুবিধা:
- ASSEB AHSEC পাঠ্যক্ৰমৰ সম্পূৰ্ণ আৰু বুজাব পৰা সমাধান
- অধ্যায় ২ৰ প্ৰতিটো প্ৰশ্নৰ বিশদ উত্তৰ
- অসমীয়া মাধ্যমৰ শিক্ষাৰ্থীৰ বাবে সহজ ভাষাৰে ব্যাখ্যা
- শিক্ষাৰ্থীৰ পৰীক্ষাৰ প্ৰস্তুতি সহজ কৰাৰ বাবে স্পষ্ট বাখ্যা আৰু উদাহৰণ
Class 12 Geography (ভূগোল) | Assamese Medium | All Chapter Solutions PDF
Limited Time Offer!
(For AHSEC Class 12, Latest Syllabus)
Get comprehensive preparation for Class 12 Geography (Assamese Medium) with this chapter-wise solutions PDF.
Includes complete textual answers, definitions, solved problems, maps, and key explanations for every chapter as per latest AHSEC syllabus.
Ideal for home study, homework help, and quick exam revision!
গোট-২
অধ্যায়-২
পৃথিৱীৰ জনসংখ্যা বিতৰণ, ঘনত্ব আৰু বৃদ্ধি
(The World Population Distribution,
Density and Growth)
পাঠভিত্তিক প্রশ্নোত্তৰ
অনুশীলনী
১। নিম্নোল্লিখিত চাৰিটা বিকল্পৰ পৰা শুদ্ধ উত্তৰটো বাছি উলিওৱাঃ
(i) নিম্নোল্লিখিত মহাদেশকেইখনৰ, কোনখনত আটাইতকৈ বেছি হাৰত জনসংখ্যা বৃদ্ধি ঘটিছে?
(ক) আফ্রিকা
(খ) দক্ষিণ আমেৰিকা
(গ) এছিয়া
(ঘ) উত্তৰ আমেৰিকা
উত্তৰঃ (ক) আফ্রিকা
(ii) তলত উল্লেখ কৰা কোনটো অঞ্চল বিৰল জনসংখ্যাযুক্ত অঞ্চল নহয়?
(ক) আটাকামা
(খ) দক্ষিণ-পূৱ এছিয়া
(গ) বিষুবীয় অঞ্চল
(ঘ) মেৰু অঞ্চল
উত্তৰঃ (খ) দক্ষিণ-পূৱ এছিয়া
(iii) নিম্নোল্লিখিত কোনটো বিকৰ্ষক কাৰক নহয়?
(ক) পানীৰ নাটনি
(খ) চিকিৎসা/শৈক্ষিক সা-সুবিধা
(গ) নিযুক্তি নথকা
(ঘ) মহামাৰী
উত্তৰঃ (খ) চিকিৎসা/শৈক্ষিক সা-সুবিধা
(iv) তলৰ উল্লেখ কৰা সমূহৰ কোনটো শুদ্ধ তথ্য নহয়?
(ক) যোৱা ৫০০ বছৰজুৰি, জনসংখ্যা দহ গুণতকৈও অধিক বৃদ্ধি পাইছে।
(খ) প্রতি বছৰে প্ৰায় ৮০ নিযুত ব্যক্তি পৃথিৱীৰ মুঠ জনসংখ্যাৰ লগত লগ লাগে।
(গ) ৫ মহাপদ্মৰ পৰা ৬ মহাপদ্মলৈকে জনসংখ্যা বৃদ্ধি পাওঁতে ১০০ বছৰ সময় লাগে।
(ঘ) জনসাংখ্যিক অৱস্থান্তৰ প্ৰথম খলপটোত, জনসংখ্যা বৃদ্ধি উচ্চতম হাৰত ঘটে।
উত্তৰঃ (গ) ৫ মহাপদ্মৰ পৰা ৬ মহাপদ্মলৈকে জনসংখ্যা বৃদ্ধি পাওঁতে ১০০ বছৰ সময় লাগে।
২। নিম্নোল্লিখিত প্রশ্নসমূহৰ প্ৰায় ৩০টা মান শব্দৰ ভিতৰত উত্তৰ দিয়াঃ
(i) জনসংখ্যা বিতৰণত প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰা তিনিটা ভৌগোলিক কাৰকৰ বিষয়ে লিখা।
উত্তৰঃ (ক) ভৌগোলিক কাৰক
(খ) অর্থনৈতিক কাৰক
(গ) সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক কাৰক
(ii) পৃথিৱীত, অধিক জনবসতিপূর্ণ বহুতো অঞ্চল আছে। কিয় এনে হোৱা দেখা যায়?
উত্তৰঃ নিম্নোল্লিখিত কাৰকসমূহৰ কাৰণে এইটো দেখা যায়ঃ
(ক) পানীৰ প্ৰাপ্যতা।
(খ) স্থলাকৃতি যেনে সমভূমি।-
(গ) অধিক ঋতুভেদ নথকা জলবায়ু।
(ঘ) কৃষি আৰু আনুসংগিক কামৰ বাবে উপযোগী সাৰুৱা মাটি।
(ঙ) খনিজ পদার্থই উদ্যোগসমূহক আকৰ্ষণ কৰে।
(চ) নগৰীকৰণ।
(iii) জনসংখ্যা পৰিৱৰ্তনৰ তিনিটা উপাংশ কি কি?
উত্তৰঃ জনসংখ্যা পৰিৱৰ্তনৰ তিনিটা উপাংশ হ’লঃ
(ক) জন্ম
(খ) মৃত্যু
(গ) প্রব্রজন
৩। পার্থক্য দেখুওৱাঃ
(i) জন্মৰ হাৰ আৰু মৃত্যুৰ হাৰ।
উত্তৰঃ কোনো এটা বছৰত, প্রতি হাজাৰ জনসংখ্যাৰ বিপৰীতে থকা জীৱিত জন্মৰ সংখ্যাক জন্মৰ হাৰ হিচাপে প্রকাশ কৰা হয়। ইয়াক এনেদৰে গণনা কৰিব পাৰিঃ
CBR = Bi/P × ১০০০
ইয়াত,
CBR = অপৈণত জন্মৰ হাৰ;
Bi = চলিত বছৰটোৰ জীৱিত জন্ম সংখ্যা;
P = অঞ্চলটোৰ মধ্যবর্ষীয় জনসংখ্যা।
এটা নির্দিষ্ট অঞ্চলত কোনো এটা নির্দিষ্ট বছৰত প্ৰতি হাজাৰ জনসংখ্যাৰ বিপৰীতে হোৱা মৃত্যুৰ সংখ্যাক মৃত্যুৰ হাৰ বুলি প্ৰকাশ কৰা হয়। মৃত্যুৰ হাৰক এনেদৰে গণনা কৰিব পৰা যায়ঃ
CDR = D/P × ১০০০
ইয়াত,
CDR = অপৈণত মৃত্যুৰ হাৰ;
D = মৃত্যুৰ সংখ্যা;
P = সেই বছৰটোৰ, মধ্যবর্ষীয় নির্ধাৰিত সংখ্যা।
(ii) প্ৰব্ৰজনৰ বিকৰ্ষক আৰু আকৰ্ষক কাৰকসমূহ।
উত্তৰঃ বিকৰ্ষক কাৰকসমূহে কিছুমান অসুবিধাৰ বাবে উৎস স্থানৰ প্ৰতি থকা মানুহৰ আগ্ৰহ কমাই দিয়ে। উদাহৰণস্বৰূপে: নিবনুৱা সংস্থাপনৰ সুবিধাৰ অভাৱ, নিম্নমানৰ জীৱন ধাৰণৰ স্তৰ, ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা বা বিক্ষোভ, অস্বাস্থ্যকৰ জলবায়ু, প্ৰাকৃতিক দুৰ্যোগ, মহামাৰী আৰু আৰ্থ-সামাজিক অনগ্ৰসৰতা।
আনহাতে, আকৰ্ষক কাৰকসমূহে গন্তব্যস্থানক জন্মস্থানতকৈ অধিক আকৰ্ষণীয় কৰি তোলে। যেনে: উন্নত চাকৰিৰ সুযোগ আৰু উচ্চ জীৱন শৈলী, শান্তি আৰু সুস্থিৰ পৰিৱেশ, জীৱন আৰু সম্পত্তিৰ নিৰাপত্তা, তথা মনোমোহা জলবায়ু।
৪। নিম্নোল্লিখিত প্ৰশ্নসমূহৰ ১৫০টা মান শব্দৰ ভিতৰত উত্তৰ লিখাঃ
(i) পৃথিৱীৰ জনসংখ্যাৰ বিতৰণ আৰু ঘনত্বত প্ৰভাৱ পেলোৱা কাৰকসমূহ আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ পৃথিৱীৰ জনসংখ্যাৰ বিতৰণ আৰু ঘনত্বত প্ৰভাৱ পেলোৱা কাৰকসমূহক তিনিটা প্ৰধান শ্ৰেণীত ভাগ কৰিব পাৰি, যাক পুনৰ ক্ষুদ্ৰ উপ-ভাগত আলোচনা কৰা হ’ল:
(ক) ভৌগোলিক কাৰকসমূহ:
পানীৰ প্ৰাপ্যতা: জীৱন-ধাৰণৰ বাবে পানী এক অপৰিহাৰ্য কাৰক হোৱাৰ বাবে, পৰিষ্কাৰ পানী সহজে উপলব্ধ হোৱা অঞ্চলসমূহক মানুহে বসতিৰ বাবে প্ৰাধান্য দিয়ে। কৃষি আৰু দৈনন্দিন কাৰ্যৰ বাবে পানী অত্যাৱশ্যকীয়।
ভূ-প্ৰকৃতি (স্থলাকৃতি): মানুহে সাধাৰণতে সমতল ভূমি আৰু মৃদু ঢালযুক্ত অঞ্চলত বসতি স্থাপন কৰিবলৈ পছন্দ কৰে। কাৰণ এনে অঞ্চলবোৰ শস্য উৎপাদন, ৰাস্তা-ঘাট নিৰ্মাণ আৰু উদ্যোগ স্থাপনৰ বাবে উপযোগী। পাহাৰীয়া এলেকাত বসতি কম হয়।
জলবায়ু: আৰামদায়ক জলবায়ুৰ অঞ্চলবোৰে, য’ত ঋতুভেদে বতৰৰ বেছি প্ৰভেদ নাথাকে, সেইবোৰে মানুহক বেছিকৈ আকৰ্ষণ কৰে। অত্যাধিক বৰষুণ হোৱা বা চৰম জলবায়ুৰ অঞ্চলবোৰত মানুহৰ বসতি বিৰল হয়।
মাটি: কৃষি আৰু আন আনুসংগিক কামৰ বাবে সাৰুৱা মাটিৰ প্ৰয়োজন। সেয়েহে, সাৰুৱা বালিচহীয়া মাটিয়ে বিস্তৃত কৃষিকাৰ্যত সহায় কৰিব পাৰে বাবে এনে অঞ্চলবোৰত বসতি ঘন হয়।
(খ) অৰ্থনৈতিক কাৰকসমূহ:
খনিজ পদাৰ্থ: খনিজ পদাৰ্থ সঞ্চয় হৈ থকা অঞ্চলবোৰে উদ্যোগসমূহক আকৃষ্ট কৰে। খনি আৰু ঔদ্যোগিক কৰ্মতৎপৰতাই কৰ্মসংস্থাপনৰ সৃষ্টি কৰে। সেয়েহে, দক্ষ তথা অৰ্ধ-দক্ষতাসম্পন্ন শ্ৰমিকসকলে এনে অঞ্চললৈ প্ৰব্ৰজন কৰে, যাৰ ফলত বসতি ঘন হৈ পৰে।
নগৰীকৰণ: মহানগৰবোৰে উন্নত নিযুক্তিৰ সুযোগ, শিক্ষা আৰু চিকিৎসাৰ সা-সুবিধা, যাতায়াত আৰু যোগাযোগৰ উৎকৃষ্ট সুবিধা প্ৰদান কৰে। উৎকৃষ্ট নাগৰিক সম্বন্ধীয় সুযোগ-সুবিধা আৰু নগৰীয়া জীৱন-শৈলীয়ে বহু মানুহক আকৰ্ষিত কৰে, ফলত মহানগৰবোৰৰ জনসংখ্যা বৃদ্ধি পায়।
ঔদ্যোগীকৰণ: ঔদ্যোগিক অঞ্চলবোৰে বৃহৎসংখ্যক মানুহক চাকৰিৰ সুযোগ দি আকৰ্ষিত কৰে। ইয়াত কেৱল কাৰখানাৰ কৰ্মীয়ে নহয়, যাতায়াতৰ পৰিচালক, দোকানদাৰ, বিত্তীয় প্ৰতিষ্ঠানৰ কৰ্মী, চিকিৎসক, শিক্ষক আৰু আন সেৱা কৰ্মীও অন্তৰ্ভুক্ত হৈ থাকে।
(গ) সামাজিক আৰু সাংস্কৃতিক কাৰকসমূহ: কিছুমান অঞ্চলে অধিক মানুহক আকৰ্ষিত কৰে, কাৰণ সেইবোৰ অঞ্চলৰ ধৰ্মীয় অথবা সাংস্কৃতিক তাৎপৰ্য থাকে। একেদৰে, য’ত সামাজিক আৰু ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা থাকে, তেনে অঞ্চলৰ পৰা মানুহে আঁতৰি যোৱাৰ চেষ্টা কৰে। বহু সময়ত, চৰকাৰে জনসাধাৰণক বিৰল বসতিপূৰ্ণ অঞ্চলবোৰত বসবাস কৰাত উদগনি দিবলৈ বা বেছিকৈ জনবহুল ঠাইৰ পৰা স্থানান্তৰিত কৰিবলৈ আঁচনি গ্ৰহণ কৰে।
(ii) জনসাংখ্যিক অৱস্থান্তৰৰ তিনিটা স্তৰৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ জনসাংখ্যিক অৱস্থান্তৰ সূত্ৰৰ (Demographic Transition Theory) তিনিটা স্তৰ তলত ব্যাখ্যা কৰা হ’ল:
১. প্ৰথম স্তৰ (উচ্চ পৰিৱৰ্তনশীলতা): এই স্তৰত উচ্চ জন্মৰ হাৰ (উৰ্বৰতা) আৰু উচ্চ মৃত্যুৰ হাৰ (মৰণশীলতা) থাকে। মহামাৰী আৰু দুৰ্ভিক্ষজনিত আহাৰৰ যোগানৰ পৰা হোৱা মৃত্যুৰ ক্ষতিপূৰণ কৰিবলৈ মানুহ অধিক প্ৰজননশীল হয়। জনসংখ্যাৰ বৃদ্ধিৰ গতি ধীৰ হয় আৰু বেছিভাগ মানুহেই কৃষিবৃত্তি অৱলম্বন কৰে, য’ত ডাঙৰ পৰিয়ালবোৰ একোটা সম্পত্তিৰ লেখীয়া। জীৱনৰ প্ৰত্যাশা নিম্নমানৰ, বেছিভাগ মানুহেই অশিক্ষিত আৰু নিম্নমানৰ প্ৰযুক্তিৰ প্ৰয়োগ কৰে। দুশ বছৰ আগেয়ে, পৃথিৱীৰ সকলোবোৰ দেশেই এইটো স্তৰত আছিল।
২. দ্বিতীয় স্তৰ (সংক্ৰমণৰ স্তৰ): এই স্তৰত, আৰম্ভণিতে উচ্চ পৰ্যায়ৰ উৰ্বৰতা থাকে যদিও সময়ৰ লগে লগে হ্ৰাস পাবলৈ ধৰে। ইয়াৰ লগত নিম্ন মৰণশীলতাৰ হাৰ সাঙোৰ খাই থাকে। স্বাস্থ্য বিধিসম্মত অৱস্থাৰ উন্নতি আৰু চিকিৎসা ব্যৱস্থাৰ বিকাশে মৰণশীলতা কমাই আনে। এই ব্যৱধানৰ কাৰণে জনসংখ্যাত হোৱা প্ৰকৃত যোগদান উচ্চতৰ হয়।
৩. তৃতীয় স্তৰ (নিম্ন পৰিৱৰ্তনশীলতা): এই শেষৰ স্তৰত উৰ্বৰতা আৰু মৰণশীলতা, দুয়োটাই তললৈ নামি যায়। জনসংখ্যাৰ বৃদ্ধি হয় সুস্থিৰ অথবা অতি লাহে লাহে বৃদ্ধি পায়। এই জনসংখ্যা নগৰীকৰণ হোৱাৰ লগতে শিক্ষিত হয় আৰু উচ্চ প্ৰযুক্তিকৰণৰ জ্ঞান লাভ কৰে আৰু উদ্দেশ্যমূলকভাৱে পৰিয়াল নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পৰা হয়।
এই সূত্ৰই এইটো দেখুৱায় যে মানৱ জাতি চৰমভাৱে নমনীয় আৰু তেওঁলোকে নিজৰ উৰ্বৰতাক অনুকূল কৰিবলৈ সমৰ্থৱান। বৰ্তমান সময়ত, বিভিন্ন দেশ বিভিন্ন জনসাংখ্যিক অৱস্থান্তৰ স্তৰত আছে।
দ্বাদশ শ্ৰেণী ভূগোল অধ্যায় ২ – সঘনাই সোধা প্ৰশ্ন
Get Free NCERT PDFs
If you want to download free PDFs of any chapter, click the link below and join our WhatsApp group:
