Class 11 ৰাজনীতি বিজ্ঞান অধ্যায় ২ – ভাৰতৰ সংবিধানত থকা অধিকাৰবোৰ – সকলো প্ৰশ্নৰ সহজ উত্তৰ | AHSEC (ASSEB) অসমীয়া মাধ্যম
এঘাৰ শ্ৰেণীৰ ৰাজনীতি বিজ্ঞান অধ্যায় ২ – ভাৰতৰ সংবিধানত থকা অধিকাৰবোৰৰ সম্পূৰ্ণ সমাধান (AHSEC-ASSEB – অসমীয়া মাধ্যম)
এই অধ্যায়ত ভাৰতীয় সংবিধানত ধৰা নাগৰিকৰ মৌলিক অধিকাৰবোৰৰ বিষয়ে বিস্তৃত আলোচনা কৰা হৈছে। সংবিধানৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা অধিকাৰসমূহ ব্যক্তির ব্যক্তিগত স্বাধীনতা, সমতা, ধৰ্ম swatantrata, চিন্তা-ভাবনা প্ৰকাশৰ অধিকাৰ, আৰু অন্যান্য সামাজিক-আৰ্থ- ৰাজনৈতিক অধিকাৰ অন্তৰ্ভুক্ত। এই অধিকাৰসমূহে জনসাধাৰণক সুৰক্ষিত, সমান আৰু ন্যায়সঙ্গত জীৱন নিৰ্বাহৰ সুযোগ দিয়ে। অস্পীন একেডেমীয়ে এই অধ্যায়ৰ প্ৰশ্নোত্তৰসমূহ সহজ আৰু বুজা ভাষাত উপস্থাপন কৰিছে।
✅ এই অধ্যায়ত কি শিকিব:
- মৌলিক অধিকাৰৰ সংজ্ঞা আৰু প্ৰকাৰ
- ভাৰতীয় সংবিধানত থকা বিভিন্ন অধিকাৰৰ তালিকা
- নাগৰিকসকলৰ মৌলিক অধিকাৰৰ সুৰক্ষা আৰু সীমাবদ্ধতা
- অধিকাৰ লঙ্ঘনৰ ক্ষেত্ৰত আইনগত ব্যৱস্থা
- সংবিধানৰ অধীন নাগৰিকসকলৰ দায়িত্ব আৰু অধিকাৰৰ সমন্বয়
🎯 অস্পীন একেডেমীৰ সুবিধা:
- নতুন AHSEC (ASSEB) পাঠ্যক্ৰমৰ সম্পূৰ্ণ সমাধান
- প্ৰত্যেক প্ৰশ্নৰ স্পষ্ট আৰু সুসংগঠিত উত্তৰ
- অসমীয়া মাধ্যমৰ শিক্ষাৰ্থীৰ বাবে সহজ ভাষা
- সংবাদপট আৰু আধুনিক উদাহৰণৰ সৈতে শিক্ষামূলক ব্যাখ্যা
Class 11 Political Science (ৰাজনীতি বিজ্ঞান) AHSEC/ASSEB Latest Syllabus | Assamese Medium Chapter-wise Solutions PDF
Limited Time Offer!
(For AHSEC/ASSEB Class 11 Political Science, Latest Syllabus)
Get complete preparation for Class 11 Political Science (Assamese Medium) with chapter-wise solutions PDF.
Includes detailed answers, definitions, solved examples, and conceptual explanations as per the latest AHSEC/ASSEB syllabus.
Perfect for self-study, homework help, and exam revision!
ভাৰতৰ সংবিধানত থকা অধিকাৰবোৰ (RIGHTS IN THE INDIAN CONSTITUTION)
পাঠভিত্তিক প্রশ্নোত্তৰ
১ । প্রত্যেকটো উক্তিৰ বিৰুদ্ধে শুদ্ধনে অশুদ্ধ লিখা।
(ক) এখন অধিকাৰৰ বিধেয়কে জনসাধাৰণে উপভোগ কৰা অধিকাৰবোৰ সজাই বাখে।
উত্তৰঃ (ক) শুদ্ধ
(খ) এখন অধিকাৰৰ বিধেয়কে এজন ব্যক্তিৰ স্বতন্ত্রতাৰ সুৰক্ষা দিয়ে।
উত্তৰঃ (খ) শুদ্ধ
(গ) পৃথিৱীৰ প্রত্যেক ৰাষ্ট্ৰৰে এখন অধিকাৰৰ বিধেয়ক আছে।
উত্তৰঃ (গ) অশুদ্ধ
(ঘ) সংবিধানে অধিকাৰবোৰ খর্ব হোৱাৰ বিৰুদ্ধে নিৰাময় নিশ্চিত করে।।
উত্তৰঃ (ঘ) শুদ্ধ
২। তলৰ কোনটো মৌলিক অধিকাৰ সম্পৰ্কে উত্তম বর্ণনা?
(ক) এজন ব্যক্তিৰ থাকিবলগীয়া সকলো অধিকাৰ।
(খ) জনসাধাৰণক আইনৰ দ্বাৰা প্ৰদান কৰা সকলো অধিকাৰ।
(গ) সংবিধান প্রদত্ত আৰু সুৰক্ষিত অধিকাৰবোৰ।
(ঘ) সংবিধান প্রদত্ত অধিকাৰবোৰ যিবোৰ কেতিয়াও সীমিত কৰিব পৰা নাযায়।
উত্তৰঃ (গ) সংবিধান প্রদত্ত আৰু সুৰক্ষিত অধিকাৰবোৰ।
৩। তলৰ পৰিৱেশবোৰ পঢ়া। প্রত্যেক ক্ষেত্রতে কেনেকৈ কোনটো অধিকাৰ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে আৰু কোনটো খৰ্ব কৰা হৈছে?
(ক) ৰাষ্ট্ৰীয় বিমান সেৱা বিভাগত বিমানৰ ভিতৰত সেৱা আগবঢ়োৱা দলৰ ভিতৰত ওজন বৃদ্ধি হোৱা পুরুষে পদোন্নতি লাভ কৰিব পাৰে কিন্তু তেওঁলোকৰ সহকৰ্মী মহিলাসকল যাৰ ওজন বৃদ্ধি হয় তেওঁলোকক শাস্তি প্রদান কৰা হয়।
(খ) এজন নির্দেশকে এখন তথ্যমূলক চলচ্চিত্র বনাই যিখনে চৰকাৰৰ নীতিসমূহৰ সমালোচনা কৰে।
(গ) পুনৰ সংস্থাপনৰ দাবী কৰি সমদল আগবঢ়োৱা জনসাধাৰণক শক্তিশালী বাধাৰে অপসাৰিত কৰা হৈছিল।
(ঘ) অন্ধ্রপ্রদেশৰ বাহিৰতো অন্ধ্র সমাজে তেলেগু মাধ্যমৰ স্কুল পৰিচালনা কৰে।
উত্তৰঃ (ক) এই ক্ষেত্ৰত সমতাৰ অধিকাৰ উলংঘন কৰা হৈছে। এই অধিকাৰ অনুসৰি কোনো নাগৰিককে ধর্ম, জাতি, ভাষা, লিংগ বা সম্পত্তিৰ আধাৰত বৈষম্যমূলক আচৰণ কৰিব নোৱাৰি।
(খ) এই ক্ষেত্ৰত মত প্রকাশৰ স্বাধীনতা প্ৰয়োগ কৰা হৈছে।
(গ) এই ক্ষেত্ৰত ভাৰতীয় ভূখণ্ডত বসতি স্থাপনৰ স্বাধীনতা প্রয়োগ কৰা হৈছে।
(ঘ) এই ক্ষেত্রত সাংস্কৃতিক আৰু শিক্ষাৰ অধিকাৰ প্ৰয়োগ কৰা হৈছে।
এই অধিকাৰে সংখ্যালঘুসকলক নিজস্ব ভাষা-সংস্কৃতি উত্তৰণৰ উদ্দেশ্যে নিজস্ব স্কুল প্রতিষ্ঠা আৰু পৰিচালনাৰ অনুমোদন দিছে।
৪। তলৰ কোনটো সাংস্কৃতিক আৰু শিক্ষাৰ অধিকাৰৰ শুদ্ধ ব্যাখ্যা?
(ক) কেৱল সংখ্যালঘু সম্প্রদায়ৰ ল’ৰা-ছোৱালীয়েহে তাত অধ্যয়ন কৰিব পাৰিব যিয়ে শিক্ষানুষ্ঠান মুকলি কৰিছে।
(খ) চৰকাৰী স্কুলসমূহে এইটো নিশ্চিত কৰিব লাগিব যে সংখ্যালঘু সম্প্ৰদায়ৰ ল’ৰা-ছোৱালীক তেওঁলোকৰ বিশ্বাস আৰু সংস্কৃতিৰ সৈতে পৰিচয় কৰোৱা হ’ব।
(গ) ভাষাগত আৰু ধর্মীয় সংখ্যালঘু সম্প্রদায়ে তেওঁলোকৰ ল’ৰা-ছোৱালীৰ বাবে বিদ্যালয় পাতিব পাৰিব আৰু সেইবোৰ সিহঁতৰ বাবে সংৰক্ষণ কৰি বাখিব পাৰিব।
(ঘ) ভাষিক আৰু ধর্মীয় সংখ্যালঘু সম্প্রদায়ে এইটো দাবী কৰিব পাবে যে তেওঁলোকৰ ল’ৰা-ছোৱালীসমূহে তেওঁলোকৰ সম্প্রদায়ৰ লোকে পৰিচালনা কৰা শিক্ষানুষ্ঠানৰ বাহিৰে আন কোনো অনুষ্ঠানত নপঢ়ে।
উত্তৰঃ (গ) ত সাংস্কৃতিক আৰু শিক্ষাৰ অধিকাৰৰ শুদ্ধ ব্যাখ্যা আগবঢ়োৱা হৈছে। এই অধিকাৰটো ৩০ নং অনুচ্ছেদত দিয়া হৈছে যিয়ে ব্যক্ত কৰিছে যে “ভাষাগত আৰু ধর্মীয় সংখ্যালঘু সম্প্রদায়ে তেওঁলোকৰ ল’ৰা-ছোৱালীৰ বাবে বিদ্যালয় স্থাপন কৰিব পাৰিব আৰু সেইবোৰ সিহঁতৰ বাবে সংৰক্ষণ কৰি ৰাখিব পাৰিব।”
৫। তলৰ কোনটোত মৌলিক অধিকাৰ খৰ্ব হৈছে আৰু কেনেকৈ?
(ক) নিম্নতম মজুৰি প্ৰদান নকৰা।
(খ) এখন কিতাপ বন্ধ কৰি দিয়া।
(গ) ৰাতি ৯ বজাৰ পিছত শব্দ-বিবর্ধক যন্ত্র বন্ধ কৰি দিয়া।
(ঘ) এটা বক্তৃতা দিয়া।
উত্তৰঃ (ক) নিম্নতম মজুৰি প্ৰদান নকৰাটো শোষণৰ বিৰুদ্ধে থকা মৌলিক অধিকাৰৰ উলংঘন। সংবিধানৰ ২৩ নং অনুচ্ছেদৰ মতে মানুহৰ কিনা-বেচা, বলপূৰ্বক বা বেগাৰী শ্ৰম আৰু অতি কম পৰিমাণৰ মজুৰিৰ বিনিময়ত শ্ৰম কৰোৱাটো নিষিদ্ধ কৰা হৈছে।
৬। দুখীয়া মানুহৰ মাজত কাম কৰা এজন কর্মীয়ে কৈছে যে দুখীয়া মানুহক মৌলিক অধিকাৰৰ প্ৰয়োজন নাই। তেওঁলোকৰ বাবে প্রয়োজনীয় হ’ল ৰাষ্ট্ৰৰ নিৰ্দেশাত্মক নীতিক আইনগতভাবে বান্ধ খুওৱা। তুমি এই ক্ষেত্রত সম্মতনে? তোমাৰ যুক্তি আগবঢ়োৱা।
উত্তৰঃ ৰাষ্ট্ৰৰ নিৰ্দেশাত্মক নীতিবোৰ মৌলিক অধিকাৰতকৈ অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ বুলি মত পোষণ কৰা সেইজন কৰ্মীৰ দৃষ্টিভংগীৰ প্ৰতি মই আংশিকভাৱেহে সন্মত। ব্যক্তিৰ সামগ্ৰিক বিকাশৰ বাবে মৌলিক অধিকাৰসমূহ অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ আৰু অপৰিহাৰ্য। এই অধিকাৰসমূহ নহ’লে নাগৰিকে নিজৰ ব্যক্তিত্বৰ সম্পূৰ্ণ বিকাশ সাধন কৰিব নোৱাৰে।
অৱশ্যে, জীৱনৰ মৌলিক প্ৰয়োজনসমূহ যেনে— খাদ্য, বস্ত্ৰ আৰু বাসস্থান মানুহৰ বাবে প্ৰথম আৰু প্ৰাথমিক প্ৰয়োজন। এই মৌলিক সুবিধাসমূহ সহজে উপলব্ধ হ’লেহে সমতাৰ অধিকাৰ, ধৰ্মীয় স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ, সাংস্কৃতিক আৰু শিক্ষাৰ অধিকাৰ আদি মৌলিক অধিকাৰসমূহ প্ৰাসংগিক হৈ পৰে।
সেয়ে, কেৱল মৌলিক অধিকাৰসমূহ প্ৰয়োগ কৰাতকৈ ৰাষ্ট্ৰৰ নিৰ্দেশাত্মক নীতিসমূহ (যেনে: নিয়োগৰ ব্যৱস্থা, একে কামৰ বাবে সম মজুৰি, দুৰ্বল শ্ৰেণীৰ লোকৰ সুৰক্ষা আৰু ৰুগ্ন তথা বৃদ্ধ লোকৰ পৰিচৰ্যা আদি) অধিক জৰুৰী। মৌলিক অধিকাৰো নিশ্চয় প্ৰয়োজনীয়, কিন্তু সৰ্বপ্ৰথমে ৰাষ্ট্ৰই সামাজিক আৰু অৰ্থনৈতিক সমতা আৰু ন্যায় প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ ওপৰত নিশ্চিত হ’ব লাগিব। আন কথাত ক’বলৈ গ’লে, ৰাজনৈতিক গণতন্ত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰাৰ আগতে সামাজিক আৰু অৰ্থনৈতিক গণতন্ত্ৰ প্ৰতিষ্ঠা হোৱাটো বাঞ্ছনীয়।
৭। কেইবাখনো প্রতিবেদনে দেখুৱাইছে যে জাতি গোষ্ঠী যিবোৰ আগতে ৰাষ্ট্ৰৰ ময়লা চাফা কৰাৰ লগত জড়িত হৈ আছিল তেওঁলোকক বলপূর্বকভাবে তেওঁলোকৰ সেৱা আগবঢ়াই যাবলৈ কোৱা হৈছে। তেওঁলোকৰ ল’ৰা-ছোৱালীক শিক্ষা আহৰণৰ বাবে উৎসাহিত কৰা হোৱা নাই। এইটো ঘটনাত তেওঁলোকৰ কোনটো মৌলিক অধিকাৰ খৰ্ব হৈ আছে?
উত্তৰঃ ওপৰোক্ত ঘটনাত নিম্নলিখিত মৌলিক অধিকাৰসমূহ খৰ্ব হৈ আছে:
(ক) সমতাৰ অধিকাৰ (Right to Equality): এই অধিকাৰে জাতি, ধৰ্ম, লিংগ আদিৰ ভিত্তিত কোনো ধৰণৰ বৈষম্যমূলক আচৰণ কৰাটো নিষিদ্ধ কৰে। ইয়াৰ উপৰি, আইনৰ দৃষ্টিত সকলো নাগৰিক সমান। অস্পৃশ্যতা দূৰ কৰা হৈছে আৰু ভাৰতত ইয়াৰ অনুশীলন এতিয়া এক শাস্তিযোগ্য অপৰাধ।
(খ) স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ (Right to Freedom): ভাৰতৰ প্ৰতিজন ব্যক্তিৰে নিজৰ পছন্দ অনুসৰি জীৱিকা বা পেছা গ্ৰহণ কৰাৰ স্বাধীনতা আছে। চাফাই কৰ্মীসকলৰ ল’ৰা-ছোৱালীক উন্নত জীৱিকা বা পেছা বাছনি কৰাৰ ক্ষেত্ৰত বাধা আৰোপ কৰা হৈছে, যিটো নিজৰ ইচ্ছা অনুসৰি কাম কৰাৰ স্বাধীনতাৰ পৰিপন্থী।
(গ) শোষণৰ বিৰুদ্ধে অধিকাৰ (Right Against Exploitation): তেওঁলোকক বলপূৰ্বকভাৱে সেই সেৱা আগবঢ়াই থাকিবলৈ কোৱাটোৱে বেগাৰী বা বলপূৰ্বক শ্ৰমৰ দৰে পৰিস্থিতিৰ সৃষ্টি কৰিছে, যিটো শোষণৰ বিৰুদ্ধে অধিকাৰৰ উলংঘন।
(ঘ) সাংস্কৃতিক আৰু শিক্ষাৰ অধিকাৰ (Cultural and Educational Rights): এই ক্ষেত্ৰত সাংস্কৃতিক আৰু শিক্ষাৰ অধিকাৰৰো উলংঘন হৈছে। ধনী-দুখীয়া বা পিছপৰা শ্ৰেণী নিৰ্বিশেষে সকলো নাগৰিকে শিক্ষা গ্ৰহণৰ সুযোগ পাব লাগে। ল’ৰা-ছোৱালীৰ সামাজিক বা অৰ্থনৈতিক স্থিতিৰ ভিত্তিত চৰকাৰী বা চৰকাৰী সাহায্যপ্ৰাপ্ত বিদ্যালয়ত তেওঁলোকক বাধা দিয়াটো এই অধিকাৰৰ বিৰুদ্ধে যায়।
৮। এটা মানৱ অধিকাৰ গোষ্ঠীৰ এখন প্রতিবেদনে বিচাৰালয়ৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিছিল ৰাষ্ট্ৰৰ অনাহাৰ আৰু ভোকাতুৰ অৱস্থাৰ ওপৰত। ভাৰতবৰ্ষৰ খাদ্য নিগমৰ গুদাম ঘৰত পাঁচ কৌটি টনতকৈ বেছি খাদ্য জমা কৰি ৰখা হৈছিল। গবেষণাই দেখুৱায় যে বেছিভাগ ৰেচন কার্ড থকা মানুহে তেওঁলোকৰ সুলভ মূল্যৰ দোকানৰ পৰা কিমান পৰিমাণৰ খাদ্য সামগ্রী কিনিব পাৰিব সেইটো নাজানে। ই বিচাৰালয়ক অনুৰোধ কৰিছিল চৰকাৰক নির্দেশ দিবলৈ যাতে ইয়াৰ ৰাজহুৱা বিতৰণ ব্যৱস্থাটো উন্নত কৰে।
(ক) কি কি বিভিন্ন অধিকাৰ এই ঘটনাটোত জড়িত হৈ আছে? কেনেকৈ এই অধিকাৰবোৰ আন্তঃসংযোগ সম্পন্ন?
(খ) এই অধিকাৰবোৰ জীৱনৰ অধিকাৰৰ এটা অংশ হোৱা উচিতনে?
উত্তৰঃ
(ক) উপৰোক্ত ঘটনাটোত জড়িত অধিকাৰসমূহ হৈছে:
১। জীৱনৰ অধিকাৰ (Right to Life): যেতিয়া খাদ্যৰ যোগানৰ অভাৱত ভোকত জনসাধাৰণৰ মৃত্যু হয়, তেতিয়া সেয়া জীৱনৰ অধিকাৰৰ পৰিপন্থী। সকলো নাগৰিকক জীয়াই থকাৰ মৌলিক প্ৰয়োজনসমূহ যোগান ধৰাটো ৰাষ্ট্ৰৰ কৰ্তব্য।
২। সমতাৰ অধিকাৰ (Right to Equality): এইটো সমতাৰ অধিকাৰৰো বিৰোধী, কিয়নো বেছিভাগ ৰেচন কাৰ্ড থকা দুখীয়া মানুহে সুলভ মূল্যৰ দোকানৰ পৰা কিমান খাদ্য পাব লাগে সেয়া নাজানে, আনহাতে আন বহুতে এইটো জানে।
৩। শোষণৰ বিৰুদ্ধে অধিকাৰ (Right Against Exploitation): সুলভ মূল্যৰ দোকানীয়ে দুখীয়া বা দুৰ্বল শ্ৰেণীৰ লোকৰ বাবে প্রাপ্য খাদ্য সামগ্ৰীৰ পৰিমাণ সম্পৰ্কে সঠিক তথ্য যোগান নধৰিলে তেওঁলোকৰ অসুবিধা হয়। এনে দুৰ্বল স্থিতিৰ সুবিধা লোৱাটো শোষণৰ বিৰুদ্ধে অধিকাৰৰ অন্তৰ্ভুক্ত।
৪। সাংবিধানিক প্ৰতিকাৰৰ অধিকাৰ (Right to Constitutional Remedies): দুখীয়া লোকৰ ক্ষেত্ৰত হোৱা অবৈধ কাৰ্যকলাপ আৰু শোষণৰ এই ঘটনাটো ন্যায়ালয়ক অৱগত কৰি মানৱ অধিকাৰ গোটে সাংবিধানিক প্ৰতিকাৰৰ অধিকাৰ সাব্যস্ত কৰিব বিচাৰিছে।
আন্তঃসংযোগ: খাদ্য লাভৰ অধিকাৰ, যি জীৱনৰ অধিকাৰৰ এক অংশ, সেয়া সুনিশ্চিত কৰিবলৈ চৰকাৰৰ বিতৰণ ব্যৱস্থাত সমতাৰ নীতি আৰু তথ্যৰ স্বচ্ছতা (শোষণৰ বিৰুদ্ধে) জৰুৰী। এই সকলো অধিকাৰ সুৰক্ষিত কৰিবলৈ সাংবিধানিক প্ৰতিকাৰৰ অধিকাৰ ব্যৱহাৰ কৰা হয়।
(খ) হয়, এই অধিকাৰবোৰ (বিশেষকৈ খাদ্য লাভৰ নিশ্চয়তা) জীৱনৰ অধিকাৰৰ এক অপৰিহাৰ্য অংশ হোৱা উচিত। কিয়নো খাদ্য অবিহনে জীৱন ধাৰণ কৰাটো অসম্ভৱ।
৯। এই অধ্যায়ত সম্বলিত সাংবিধানিক পৰিষদত সোমনাথ লাহিড়ীয়ে আগবঢ়োৱা উক্তিটো পড়া। তুমি তেওঁৰ সৈতে সম্মতনে? যদি হয়, এইটো প্রমাণ কৰিবলৈ উদাহৰণ দিয়া। যদি নহয়, তেওঁৰ উক্তিৰ বিৰুদ্ধে যুক্তি আগবঢ়োবা।
উত্তৰঃ ১৯৪৬ চনৰ ২৯ এপ্ৰিলত সংবিধান সভাত সোমনাথ লাহিড়ীয়ে আগবঢ়োৱা উক্তিটো আংশিকভাৱে সত্য। সংবিধানে অনুমোদন জনোৱা ছয়টা মৌলিক অধিকাৰ নাগৰিকৰ ব্যক্তিত্ব বিকাশৰ বাবে অতি গুৰুত্বপূৰ্ণ। অৱশ্যে, কোনো অধিকাৰেই নিখুঁত নহয়— অৰ্থাৎ এইবোৰক নিৰ্দিষ্ট সীমাৱদ্ধতা অবিহনে প্ৰয়োগ কৰিব নোৱাৰি।
চৰকাৰে কেইবাটাও অজুহাতত প্ৰতিটো অধিকাৰৰ ওপৰত সীমা আৰোপ বা স্থগিত কৰিব পাৰে (যেনে: ৰাজহুৱা শৃংখলা, ৰাষ্ট্ৰৰ সুৰক্ষা)। এই ব্যৱস্থাবোৰে মৌলিক অধিকাৰক দুৰ্বল আৰু অপৰ্যাপ্ত কৰে। সেইবাবেই বহুতে মৌলিক অধিকাৰক ‘সীমাবদ্ধতাৰ চনদ’ হিচাপে গণ্য কৰে।
সহমতৰ সপক্ষে উদাহৰণ:
১। অৰ্থনৈতিক অধিকাৰৰ অভাৱ: মৌলিক অধিকাৰে এনে কেইবাটাও গুৰুত্বপূৰ্ণ অৰ্থনৈতিক অধিকাৰক সামৰি নলয় যিবোৰ স্বাভাৱিক জীৱন যাপনৰ বাবে অত্যন্ত প্ৰয়োজনীয়। যেনে— কৰ্মৰ অধিকাৰ, সামাজিক নিৰাপত্তা, জীৱিকাৰ অধিকাৰ, আৰু উপযুক্ত মজুৰিৰ অধিকাৰ। এই গুৰুত্বপূৰ্ণ অধিকাৰসমূহ সম্পূৰ্ণৰূপে এৰাই চলা হৈছে।
২। ২২ নং অনুচ্ছেদৰ ব্যৱস্থা: সংবিধানৰ ২২ নং অনুচ্ছেদত থকা বাধাজনক আটক (Preventive Detention) ব্যৱস্থাই স্বাধীনতাৰ অধিকাৰক অৰ্থহীন কৰি তোলে। ইয়াৰ অধীনত কোনো ব্যক্তিক কেৱল সন্দেহৰ ভিত্তিত গ্ৰেপ্তাৰ কৰি কাৰাৰুদ্ধ কৰিব পাৰি, যিটো এক গণতান্ত্ৰিক ব্যৱস্থাৰ পৰিপন্থী।
৩। ব্যয়বহুলতা: সাংবিধানিক প্ৰতিকাৰ বিচৰাটো দুখীয়া মানুহৰ বাবে সহজ নহয়। এই প্ৰক্ৰিয়াটো ব্যয়বহুল হোৱা হেতুকে সাধাৰণ মানুহে সহজে এই সুবিধা গ্ৰহণ কৰিব নোৱাৰে।
১০। তোমাৰ মতে কোনটো মৌলিক অধিকাৰ আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ অধিকাৰ? ইয়াৰ ব্যৱস্থাবোৰ সংক্ষেপ কৰা আৰু যুক্তি আগবঢ়াই দেখুওৱা কিয় এইটো আটাইতকৈ গুৰুত্বপূর্ণ?
উত্তৰঃ মোৰ মতে সাংবিধানিক প্ৰতিকাৰৰ অধিকাৰ (Right to Constitutional Remedies) আটাইতকৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ মৌলিক অধিকাৰ।
গুরুত্বপূর্ণ হোৱাৰ কাৰণ (যুক্তি):
এই অধিকাৰৰ অবিহনে অন্যান্য মৌলিক অধিকাৰসমূহ কেৱল ভাল উপদেশ বা সুপৰামৰ্শৰ দৰে হৈ থাকিব। সমতাৰ অধিকাৰ, ধৰ্মীয় স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ, শোষণৰ বিৰুদ্ধে অধিকাৰ আদি সকলো অধিকাৰ প্ৰয়োগহীন, অৰ্থহীন আৰু লক্ষ্যহীন হৈ পৰিব যদিহে এইবোৰ বাস্তৱত ৰূপায়ণ কৰাৰ কোনো উপায় নাথাকে। সেয়েহে, সাংবিধানিক প্ৰতিকাৰৰ অধিকাৰে অন্যান্য পাঁচটা মৌলিক অধিকাৰক ৰক্ষা কৰি ৰাখিছে। এই অধিকাৰৰ অন্তৰ্ভুক্তিৰ বাবেই আন অধিকাৰসমূহৰ প্ৰাসংগিকতা আছে। সেইবাবে, ড° বি. আৰ. আম্বেদকাৰে এই মৌলিক অধিকাৰক সংবিধানৰ ‘হৃদপিণ্ড আৰু আত্মা’ বুলি অভিহিত কৰিছিল।
ব্যৱস্থাসমূহৰ সংক্ষেপণ:
ছয়টা মৌলিক অধিকাৰ বলৱৎ কৰাৰ বাবে উচ্চতম ন্যায়ালয়ে নিম্নলিখিত পাঁচটা আজ্ঞালেখ (Writ) জাৰী কৰিব পাৰে:
(ক) বন্দী প্ৰত্যক্ষীকৰণ (Habeas Corpus)
(খ) পৰমাধিদেশ বা আদালতৰ হুকুম (Mandamus)
(গ) নিষেধাজ্ঞা (Prohibition)
(ঘ) অধিকাৰৰ পৃচ্ছা (Quo-Warranto)
(ঙ) উৎপ্ৰেক্ষণ লেখ (Certiorari)
ভাৰতীয় সংবিধানৰ ৩২ নং অনুচ্ছেদত ব্যক্ত কৰা হৈছে যে উচ্চতম ন্যায়ালয় আৰু উচ্চ ন্যায়ালয়ৰ এই অধিকাৰসমূহ বলবৎ কৰাৰ ক্ষমতা আছে। যদি সংসদ বা বিধানমণ্ডলে মৌলিক অধিকাৰ উলংঘন কৰা কোনো আইন প্ৰণয়ন কৰে, তেন্তে ন্যায়ালয়ে সেই আইনক অবৈধ বুলি ঘোষণা কৰিব পাৰে।
এঘাৰ শ্ৰেণীৰ ৰাজনীতি বিজ্ঞান – অধ্যায় ২ অধিকাৰ সঘনাই সোধা প্ৰশ্ন
Get Free NCERT PDFs
If you want to download free PDFs of any chapter, click the link below and join our WhatsApp group:
