SCERT Assam Class 8 Social Science Chapter 15 – “ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ শাসন কালত ভাৰতবৰ্ষত হোৱা সংস্কাৰসমূহ” Summary & Solutions
SCERT Assam Class 8 Social Science (সমাজ বিজ্ঞান) Chapter 15 – “ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ শাসন কালত ভাৰতবৰ্ষত হোৱা সংস্কাৰসমূহ” solutions are now available at Ospin Academy. We provide SCERT-based textbook solutions, multiple-choice questions (MCQs), and a complete chapter summary to help students with their exam preparation.
📖 Chapter Overview:
ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ শাসন কালত ভাৰতবৰ্ষত হোৱা সংস্কাৰসমূহ (Reforms in India During East India Company Rule) explains various social, economic, and political reforms introduced by the British during their rule in India.
- Social Reforms: Abolition of Sati, Widow Remarriage Act, and education policies.
- Economic Reforms: Land revenue systems (Permanent Settlement, Ryotwari, Mahalwari).
- Political Reforms: Formation of new laws, administrative changes, and governance structures.
📌 Key Topics Covered:
- Role of Governor-Generals in introducing reforms
- Impact of British laws on Indian society
- Education reforms introduced by the British
- Economic policies and their effects on Indian farmers and traders
📝 How Ospin Academy Helps:
- Complete Solutions: SCERT Assam Class 8 Social Science Chapter 15 answers.
- MCQs & Extra Questions: Useful for exams and self-assessment.
- Easy Explanations: Concept clarity with simple language.
- Quick Revision Notes: Key points for last-minute preparation.
SCERT Assam Class 8 Social Science (সমাজ বিজ্ঞান) Chapter 15 – “ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ শাসন কালত ভাৰতবৰ্ষত হোৱা সংস্কাৰসমূহ” solutions are available at Ospin Academy. Access full notes now!
Class 8 Social Science (সমাজ বিজ্ঞান) PDF Solutions 2025-26 | SCERT Assam
Get the Class 8 Social Science (সমাজ বিজ্ঞান) PDF with chapter-wise MCQs, textbook solutions, and extra questions for SCERT Assam 2025-26.
Class 8 Social Science
Chapter – 7 Ospin Academy
ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ শাসন কালত ভাৰতবৰ্ষত হোৱা সংস্কাৰসমূহ
|
TEXTUAL QUESTION ANSWER |
|---|
১। উত্তৰ দিয়া—
(ক) লৰ্ড কৰ্ণৱালিছৰ কাৰ্যবিধিখনক কি বুলি জনা যায়?
উত্তৰঃ লৰ্ড কৰ্ণৱালিছৰ কাৰ্যবিধিখনক কৰ্ণৱালিছৰ সংহিতা বুলি জনা যায়।
(খ) ভাৰতত চিৰস্থায়ী বন্দবস্ত কোনে প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল?
উত্তৰঃ ভাৰতত চিৰস্থায়ী বন্দবস্ত লৰ্ড কৰ্ণৱালিছে প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল।
(গ) কোনজন গৱৰ্ণৰ জেনেৰেল ভাৰতত মাটিৰ পট্টা দিয়াৰ ব্যৱস্থা প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল?
উত্তৰঃ লৰ্ড হেষ্টিংছে মাটিৰ পট্টা দিয়াৰ ব্যৱস্থা প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল।
(ঘ) শিক্ষা সম্পৰ্কত চাৰ্লছ উডৰ প্ৰেৰণ পত্ৰ কোনজন ইংৰাজ গৱৰ্ণৰ জেনেৰেলে প্ৰস্তুত কৰিছিল?
উত্তৰঃ শিক্ষা সম্পৰ্কত চাৰ্লছ উডৰ প্ৰেৰণ পত্ৰ লৰ্ড ডেলহাউচিয়ে প্ৰস্তুত কৰিছিল।
(ঙ) ভাৰতত প্ৰথম মহিলাৰ আত্মজীৱনীখন কোনে লিখিছিল?
উত্তৰঃ ভাৰতত প্ৰথম মহিলাৰ আত্মজীৱনীখন ৰাজসুন্দৰী দেৱীয়ে লিখিছিল।
২। ‘ক’ অংশৰ লগত ‘খ’ অংশ মিলোৱা—
উত্তৰঃ ৰাজা ৰামমোহন ৰায় — ব্ৰাহ্ম সমাজ।
ৰামকৃষ্ণ পৰমহংসদেৱ — ৰামকৃষ্ণ মিছন।
ছাৰ ছৈয়দ আহমদ খান — আলিগড় আন্দোলন।
গোবিন্দ ৰাণাডে — প্ৰাৰ্থনা সমাজ।
দয়ানন্দ সৰস্বতী — আৰ্থ সমাজ।
৩। শুদ্ধ/ অশুদ্ধ বিচাৰ কৰা —
(ক) ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীয়ে ভাৰতত ৰাজশক্তি ৰূপে প্ৰতিষ্ঠা লাভ কৰাৰ সময়ত দিল্লীৰ সম্ৰাট গৰাকী আছিল ফাৰুখছিয়াৰ / বাহাদুৰ ছাহ দ্বিতীয়।
উত্তৰঃ ফাৰুখছিয়াৰ।
(খ) ১৭৮১ খ্ৰীষ্টাব্দত ৱাৰেণ হেষ্টিংছে / লৰ্ড হেষ্টিংছে কলিকতাত মাদ্ৰাছা এখন খুলিছিল।
উত্তৰঃ ৱাৰেণ হেষ্টিংছে।
(গ) কোম্পানীৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষাৰ বাবে/নতুন ৰাজ্য অধিগ্ৰহণৰ বাবে ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীয়ে সামৰিক বাহিনী গঠন কৰিছিল।
উত্তৰঃ কোম্পানীৰ স্বাৰ্থ সুৰক্ষাৰ বাবে।
(ঘ) ছাৰ ছৈয়দ আহমেদ খান/নৱাব আব্দুল লতিফে এংলো অৰিয়েন্টেল কলেজ স্থাপন কৰিছিল।
উত্তৰঃ ছাৰ ছৈয়দ আহমেদ খান।
(ঙ) সত্যৰথ প্ৰকাশ গ্ৰন্থখনৰ ৰচক আছিল দয়ানন্দ সৰস্বতী/ৰাজা ৰামমোহন ৰায়।
উত্তৰঃ দয়ানন্দ সৰস্বতী।
৪। চমু টোকা লিখা—
(ক) ৰাজা ৰামমোহন ৰায়।
উত্তৰঃ ৰাজা ৰামমোহন ৰায় এজন সমাজ-সংস্কাৰক আছিল। তেওঁ মূর্তিপূজাৰ বিৰোধী আছিল আৰু জাতিভেদহীন ভাৰতীয় সমাজ গঢ়িবলৈ চেষ্টা কৰিছিল। ৰাজা ৰামমোহন ৰায়ে ১৮২৮ খ্রীষ্টাব্দত ব্রাহ্মসভা পাতে আৰু পিছলৈ ১৮৩০ খ্রীষ্টাব্দত ই ব্রাহ্মসমাজ নাম লয়। ভাৰতীয় সমাজত প্রচলিত সতীদাহ প্রথা, কন্যা শিশু হত্যা আদি কুসংস্কাৰবোৰ আতৰ কৰাত ৰাজা ৰামমোহন ৰায়ে লর্ড উইলিয়াম বেন্টিংকক সহায় কৰিছিল।
(খ) ছাৰ ছৈয়দ আহমদ খান।
উত্তৰঃ ইছলামধর্মী লোকসকলক পাশ্চাত্য শিক্ষাৰে শিক্ষিত কৰি তুলিবলৈ প্রচেষ্টা চলোৱা লোকসকলৰ ভিতৰত ছাৰ ছৈয়দ আহমেদ খানৰ নাম বিশেষভাবে উল্লেখযোগ্য। ১৮৭৭ খ্রীষ্টাব্দত আলিগড়ৰ মুছলমান ছাত্র-ছাত্ৰীসকলৰ বাবে এংলো অৰিয়েন্টল কলেজ নামে এখন কলেজ স্থাপন কৰিছিল। ইয়াত বিজ্ঞান শিক্ষাৰ ওপৰত গুৰুত্ব হৈছিল। পিছলৈ ইয়াক আলিগড় বিশ্ববিদ্যালয়ৰ নামে নামকৰণ কৰা হয়। মুছলমান সমাজত প্রচলিত পর্দাপ্রথা, বহু বিবাহ, বাল্য বিবাহ আদি প্রথাসমূহ বাধা আৰোপ কৰি জনজাগৰণৰ সৃষ্টি কৰিছিল।
(গ) স্বামী বিবেকানন্দ।
উত্তৰঃ স্বামী বিবেকানন্দ ৰামকৃষ্ণ পৰমহংসৰ শিষ্য আছিল। তেওঁৰ প্ৰকৃত নাম আছিল নৰেন্দ্ৰনাথ দত্ত। সকলো ধৰ্মৰ প্ৰতি সহনশীল হোৱাটো তেওঁৰ মতাদর্শ আছিল। ১৮৯৭ খ্রীষ্টাব্দত স্বামী বিবেকানন্দই ৰামকৃষ্ণ মিছন নাম এক সংগঠনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। এই সংগঠনৰ দ্বাৰা তেওঁ গুৰু পৰমহংসৰ বাণীসমূহ সমাজত বিলোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰিছিল।
(ঘ) দয়ানন্দ সৰস্বতী।
উত্তৰঃ ১৮৭৫ খ্রীষ্টাব্দত পঞ্জাৱত স্থাপিত হোৱা আর্য সমাজৰ প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল দয়ানন্দ সৰস্বতী। এক ঈশ্বৰত বিশ্বাসী আছিল আৰু মূর্তি পূজাৰ বিৰোধিতা কৰিছিল। আর্য সমাজে জাতিভেদ প্রথা মানিছিল। বাল্যবিবাহৰ বিৰোধিতা কৰিছিল, বিধৱা বিবাহৰ সাপেক্ষে মাত মাতিছিল আৰু যিসকল লোকে শিক্ষা গ্রহণ বা অন্যান্য কাৰ্যৰ বাবে সাগৰ যাত্রা কৰিছিল তেনেলোক হিন্দু ধৰ্মৰ পৰিপন্থী নহয় বুলি দাবী কৰিছিল। স্বামী দয়ানন্দ সৰস্বতীয়ে ইছলাম ধৰ্মৰ দৰে হিন্দু ধৰ্মলৈও ধর্মান্তকৰণ ব্যৱস্থা কৰিছিল। এই ব্যৱস্থাটোক ‘শুদ্ধি’ বুলি কোৱা হৈছিল।
(ঙ) দেবেন্দ্ৰ নাথ ঠাকুৰ।
উত্তৰঃ দেবেন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰ ৰবীন্দ্ৰনাথ ঠাকুৰৰ পিতৃ আছিল। ৰাজা ৰামমোহন ৰায়ে প্রতিষ্ঠা কৰা ব্রাহ্ম সমাজৰ এওঁ এগৰাকী সহযোগী আছিল। এওঁ সতীদাহ প্রথা, কন্যা শিশু হত্যা আদি সমাজৰ কুসংস্কাৰবোৰৰ বিৰোধিতা কৰিছিল।
৫। ৫০ টা শব্দৰ ভিতৰত উত্তৰ লিখা—
(ক) চিৰস্থায়ী বন্দবস্ত কোনে প্ৰৱৰ্তন কৰিছিল? ইয়াৰ চৰ্তবোৰ কি?
উত্তৰঃ চিৰস্থায়ী বন্দবস্ত লর্ড কর্ণৱালিছে প্রৱৰ্তন কৰিছিল। চিৰস্থায়ী বন্দবস্তৰ যোগেদি কোম্পানীৰ ৰাজহ বিভাগটো টনকিয়াল কৰিবলৈ চেষ্টা কৰা হৈছিল। ইয়াৰ চৰ্তবোৰ হ’ল কৃষিভূমিসমূহ ভাগ ভাগ কৰি একোজন জমিদাৰৰ তত্ত্বাৱধানত দিয়া হৈছিল। জমিদাৰসকলে এটা নির্ধাৰিত ৰাজহ ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীক বার্ষিক খাজনা হিচাপে দিব লাগিছিল। এই খাজনা দিব নোৱাৰিলে জমিদাৰী চৰকাৰৰ হাতলৈ গেছিল।
(খ) ইংৰাজ শাসনত হোৱা বিচাৰ বিভাগীয় সংস্কাৰসমূহ কি কি?
উত্তৰঃ ইংৰাজৰ শাসনকালত ভাৰতৰ বিচাৰ বিভাগটোত কিছু সালসলনি কৰি সংস্কাৰ কৰিব বিচৰা হৈছিল। ইংৰাজ শাসনৰ আগতে ভাৰতীয় সাম্রাজ্যবোৰৰ বিভিন্ন স্থানত বিভিন্ন আইন কানুন চলিছিল। তাৰ সলনি ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীয়ে সমগ্র ভাৰততে এক ধৰণৰ আইন আদালত স্থাপন কৰিছিল। লর্ড কৰ্ণৱালিছে বিচাৰৰ সুবিধাৰ বাবে দেৱানী আৰু সদৰ নিজামত আদালত ফৌজদাৰী গোচৰৰ আদালতৰ কিছু সালসলনি কৰিছিল। গৱৰ্ণৰ লৰ্ড হেষ্টিংছে ভাৰতীয় লোকক আদালতত নিয়োগ কৰিছিল আৰু ভাৰতীয় মুন্নিফসকলৰ ক্ষমতা বৃদ্ধি কৰি এই দেশৰ লোকসকলৰ প্রিয়পাত্ৰ হৈছিল।
(গ) ঈশ্বৰ চন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰৰ সংস্কাৰমূলক কামবোৰ কি আছিল?
উত্তৰঃ ঈশ্বৰ চন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰ ভাৰতৰ এগৰাকী সমাজ সংস্কাৰক আছিল। এওঁৰ সংস্কাৰমূলক কামবোৰ উল্লেখ কৰা হ’ল- ঈশ্বৰ চন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰে স্ত্রী শিক্ষাৰ প্ৰসাৰৰ বাবে সমাজখনক জগাই তুলিবলৈ চেষ্টা চলাইছিল। ইয়াৰ ফলত ১৯ শতিকাৰ মাজভাগত বহুতো মহিলাই ঘৰতেই শিক্ষা গ্ৰহণ কৰাৰ ব্যৱস্থা কৰি লৈছিল। ঈশ্বৰ চন্দ্ৰ বিদ্যাসাগৰে বিধৱাবিবাহৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিছিল আৰু নিজেও তেওঁৰ পুত্ৰৰ লগত এগৰাকী বিধৱা মহিলাক বিবাহ কৰাই দি সমাজত নিদর্শন দাঙি ধৰিছিল।
SCERT Assam Class 8 Social Science Chapter 15 – ইষ্ট ইণ্ডিয়া কোম্পানীৰ শাসন কালত ভাৰতবৰ্ষত হোৱা সংস্কাৰসমূহ FAQs
Get Free NCERT PDFs
If you want to download free PDFs of any chapter, click the link below and join our WhatsApp group:
