Class 11 ৰাজনীতি বিজ্ঞান অধ্যায় ২০ – বিকাশ – সম্পূৰ্ণ প্ৰশ্নোত্তৰ সহ | AHSEC (ASSEB) অসমীয়া মাধ্যম
এঘাৰ শ্ৰেণীৰ ৰাজনীতি বিজ্ঞান অধ্যায় ২০ – বিকাশ সম্পূৰ্ণ সমাধান (AHSEC-ASSEB – অসমীয়া মাধ্যম)
বিকাশ অৰ্থনৈতিক, সামাজিক, আৰু ৰাজনৈতিক ক্ষেত্ৰত এক পদ্ধতি আৰু প্ৰক্ৰিয়া, যাৰ উদ্দেশ্য হৈছে উন্নতি সাধন আৰু মানৱ জীৱনৰ মানোন্নতি কৰা। এই অধ্যায়ত বিকাশৰ ধাৰণা, মাপকাঠী আৰু বিভিন্ন ধৰণৰ বিকাশৰ দিশসমূহৰ আলোচনা কৰা হৈছে। বিকাশৰ আলোকে সামাজিক ন্যায়, সমতা, আৰু অধিকারৰ প্ৰসংগ বুজাই দিয়া হৈছে। বিৱিধ মডেল আৰু বিকাশৰ সমস্যা আদি বিষয়সমূহো এই অধ্যায়ৰ অন্তৰ্গত।
✅ এই অধ্যায়ত কি শিকিব:
- বিকাশৰ অৰ্থ আৰু ক্ষেত্ৰসমূহ
- আৰ্থিক, সামাজিক, আৰু ৰাজনৈতিক বিকাশৰ দিশসমূহ
- বিকাশৰ মাপকাঠী আৰু পৰিসংখ্যা
- বিকাশৰ অৰ্থে সামাজিক ন্যায়ৰ ভূমিকা
- বিকাশৰ ক্ষেত্ৰত উদ্ভূত সমস্যাসমূহ আৰু তাৰো সমাধান
🎯 অস্পীন একেডেমীৰ সুবিধা:
- নতুন AHSEC (ASSEB) পাঠ্যক্ৰমৰ সম্পূৰ্ণ সমাধান
- প্ৰত্যেক প্ৰশ্নৰ সহজ আৰু সুসংগঠিত উত্তৰ
- অসমীয়া মাধ্যমৰ শিক্ষাৰ্থীৰ বাবে সুবিধাজনক ভাষা
- বিকাশৰ বিষয়ে বিস্তারিত আৰু সমগ্ৰ বিৱৰণ
Class 11 Political Science (ৰাজনীতি বিজ্ঞান) AHSEC/ASSEB Latest Syllabus | Assamese Medium Chapter-wise Solutions PDF
Limited Time Offer!
(For AHSEC/ASSEB Class 11 Political Science, Latest Syllabus)
Get complete preparation for Class 11 Political Science (Assamese Medium) with chapter-wise solutions PDF.
Includes detailed answers, definitions, solved examples, and conceptual explanations as per the latest AHSEC/ASSEB syllabus.
Perfect for self-study, homework help, and exam revision!
বিকাশ (DEVELOPMENT)
পাঠভিত্তিক প্রশ্নোত্তৰ
১। বিকাশ বুলিলে তুমি কি বুজা? বিকাশৰ এনে এটা সংজ্ঞাৰ দ্বাৰা সমাজৰ সকলো শ্ৰেণীৰ লোকে উপকৃত হ’বনে?
উত্তৰঃ বিস্তৃত দৃষ্টিভংগীৰে ‘বিকাশ’ শব্দই উৎকৰ্ষ সাধন, অগ্ৰগতি, সামূহিক কল্যাণ আৰু উন্নত জীৱন-ধাৰণৰ বাবে থকা প্ৰেৰণাক বুজায়। বিকাশৰ ধাৰণাটোৱে সমাজৰ বাবে সৰ্বোত্তম কি আৰু তাক কিদৰে লাভ কৰিব পাৰি, সেই বিষয়ে সামাজিক চিন্তাধাৰা প্ৰকাশ কৰে। আনহাতে, সংকীৰ্ণ অৰ্থত বিকাশ শব্দটোৱে দ্ৰুত অৰ্থনৈতিক উন্নয়ন, সমাজৰ আধুনিকেকৰণ আদিৰ দৰে কিছুমান সীমিত বিত্তীয় লক্ষ্যত উপনীত হোৱাকে সূচায়। অন্য অৰ্থত, ই কিছুমান আগতীয়াকৈ নিৰ্ধাৰিত উদ্দেশ্যত উপনীত হোৱা বা বৃহৎ প্ৰকল্প যেনে— বান্ধ, উদ্যোগ, চিকিৎসালয়, পথ-ঘাট আদি সম্পূৰ্ণ কৰাকে বুজায়। এই প্ৰক্ৰিয়াত সমাজৰ কিছুমান শ্ৰেণীয়ে এনে উন্নয়নমূলক আঁচনিৰ পৰা লাভান্বিত হয়, কিন্তু আন বহু লোকে ইয়াৰ বাবে অসুবিধাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয়। সাধাৰণতে দুখীয়া আৰু জনজাতীয় সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল এনে বৃহৎ উন্নয়নমূলক প্ৰকল্পৰ দ্বাৰা বেছিকৈ প্ৰভাৱিত হয়। তেওঁলোকে নিজৰ বাসস্থান আৰু পৰম্পৰাগত জীৱিকা হেৰুৱাৰ লগতে সামূহিক জীৱন যাপনৰ সুবিধাৰ পৰা বঞ্চিত হয়। সেয়েহে, বিকাশৰ এনে এটা সংজ্ঞাই সমাজৰ সকলো শ্ৰেণীৰ লোকক সমানে উপকৃত নকৰে।
২। বেছিভাগ দেশতে বিকাশ যি ধৰণে কাৰ্যকৰী কৰা হয় তাৰ কিছুমান সামাজিক আৰু পাৰিপার্শ্বিক প্রতিক্রিয়া আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ অধিকাংশ উন্নত আৰু উন্নয়নশীল ৰাষ্ট্ৰই গ্ৰহণ কৰা উন্নয়নমূলক আৰ্হিৰ এটা মুখ্য সমস্যা হ’ল ইয়াত উচ্চ সামাজিক প্ৰতিক্ৰিয়া জড়িত হৈ থাকে। বৃহৎ বান্ধ, ঔদ্যোগিক গোট স্থাপন, খনন কাৰ্য অথবা অন্যান্য ডাঙৰ প্ৰকল্পৰ বাবে বহু সংখ্যক লোকক তেওঁলোকৰ বাসস্থান আৰু স্থানীয় অঞ্চলৰ পৰা উচ্ছেদ কৰা হয়। উন্নয়নমূলক কাৰ্যসূচীৰ ফলত মানুহে জীৱিকা হেৰুৱাৰ পৰিণতিত দৰিদ্ৰতাৰ মাত্ৰা বৃদ্ধি হয়। যেতিয়া কৃষিজীৱী সম্প্ৰদায়ক তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত জীৱিকা আৰু বাসস্থানৰ পৰা আঁতৰাই অনা হয়, তেওঁলোকে চহৰ-মহাৰগলৈ গৈ নগৰীয়া দৰিদ্ৰতাত পৰিণত হয়। দীৰ্ঘদিনৰ অনুশীলনৰ জৰিয়তে আহৰণ কৰা পৰম্পৰাগত দক্ষতা লুপ্ত হ’ব পাৰে। ইয়াৰ জৰিয়তে সাংস্কৃতিক বৈশিষ্ট্যও হেৰাই যায়, কিয়নো লোকসকলক পুনৰ্সংস্থাপন কৰিলে তেওঁলোকে তেওঁলোকৰ সামূহিক জীৱনৰ সম্পূৰ্ণতা হেৰুৱায়। নৰ্মদা নদীৰ ওপৰত চৰ্দাৰ সৰোবৰ বান্ধ নিৰ্মাণৰ ক্ষেত্ৰত এনে স্থানান্তৰকৰণৰ প্ৰভাৱ দেখা গৈছিল। পৰিসংখ্যা অনুসৰি, প্ৰায় ১০ লাখ লোকক স্থানচ্যুত কৰা হৈছিল। ইয়াৰ ফলত বনাঞ্চলৰ এক বৃহৎ এলেকা জলমগ্ন হৈছিল, অসংখ্য বাসগৃহ আৰু বৃহৎ পৰিমাণৰ কৃষিভূমি পানীত ডুব গৈছিল। ইয়াৰ ফলত সেই অঞ্চলটোত গুৰুত্বপূৰ্ণ পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যাৰ সৃষ্টি হৈছিল।
চৰকাৰৰ উদ্যোগত কাৰ্যকৰী হোৱা বৃহৎ উন্নয়নমূলক প্ৰকল্পৰ এটা নেতিবাচক দিশ এয়ে যে ইয়াৰ ফলত এক বৃহৎ পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়। ই পৰিৱেশক নিম্নোক্ত ধৰণে প্ৰভাৱিত কৰে:
(ক) সৰহসংখ্যক বৃহৎ প্ৰকল্পই পাৰিপাৰ্শ্বিক অৱনতি বা নিম্নীকৰণ সৃষ্টি কৰে।
(খ) ইয়াৰ ফলত মেৰু অঞ্চলত বৰফৰ দ্ৰৱণ (গলোন) হয়।
(গ) অত্যধিক হাৰত নিৰ্গত সেউজগৃহ গেছৰ ফলত গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধিৰ মাত্ৰা বাঢ়ি যায়।
(ঘ) ইয়াৰ ফলস্বৰূপে জল প্ৰদূষণ, ভূমি প্ৰদূষণ আৰু বায়ু প্ৰদূষণৰ মাত্ৰা বৃদ্ধি হয়।
(ঙ) খনিজ সম্পদ, বনজ সম্পদ আদিৰ দৰে গুৰুত্বপূৰ্ণ প্ৰাকৃতিক সম্পদসমূহৰ ক্ষয় সাধন হয়।
৩। বিকাশৰ প্রক্রিয়াই কি কি নতুন অধিকাৰৰ দাবী উত্থাপন কৰিছে।
উত্তৰঃ বিকাশ প্ৰক্ৰিয়াৰ ফলত সমাজৰ দুৰ্বল আৰু অৰক্ষিত শ্ৰেণীসমূহৰ ওপৰত নেতিবাচক প্ৰভাৱ পৰিলক্ষিত হৈছে। এই পৰিস্থিতিত, ক্ষতিগ্ৰস্ত লোকসকলে নিম্নলিখিত অধিকাৰসমূহৰ বাবে দাবী উত্থাপন কৰিছে:
(ক) প্ৰভাৱিত লোকসকলে সমগ্ৰ ৰাষ্ট্ৰ আৰু সমাজৰ পৰা সুৰক্ষা লাভ কৰিবলৈ সামূহিকভাৱে দাবী জনাইছে।
(খ) ক্ষতিগ্ৰস্ত লোকসকলে এই কথা দাবী কৰিছে যে মানৱ জীৱনৰ ওপৰত প্ৰত্যক্ষ প্ৰভাৱ পেলোৱা সিদ্ধান্তসমূহৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁলোকৰ পৰামৰ্শ গ্ৰহণ কৰাটো অত্যাৱশ্যকীয়।
(গ) তেওঁলোকে অনুভৱ কৰে যে ভূমি আৰু জীৱিকা হেৰুৱাৰ বাবে উপযুক্ত ক্ষতিপূৰণ যোগান ধৰাটো চৰকাৰৰ কৰ্তব্য।
(ঘ) ক্ষতিগ্ৰস্ত লোকসকলে তেওঁলোকৰ জীৱন নিৰ্বাহৰ অধিকাৰ আছে বুলি দাবী কৰে। চৰকাৰে অনুমোদন জনোৱা কোনো কাৰ্যসূচীয়ে তেওঁলোকৰ জীৱিকাৰ উৎসৰ প্ৰতি ভাবুকিৰ সৃষ্টি কৰিলে তেওঁলোকে এই অধিকাৰ দাবী কৰিব পাৰে।
(ঙ) সৰহসংখ্যক ভুক্তভোগী সম্প্ৰদায়ে নিজৰ অঞ্চলৰ প্ৰাকৃতিক সম্পদসমূহ ব্যৱহাৰ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত থকা তেওঁলোকৰ পৰম্পৰাগত অধিকাৰক পুনৰ প্ৰতিষ্ঠা কৰিবলৈ দাবী জনাইছে।
৪। সাধাৰণ হিতৰ উন্নতিৰ বাবে বিকাশ সম্বন্ধীয় সিদ্ধান্ত গ্রহণ কৰাটো সুনিশ্চিত কৰিবলৈ অন্য প্ৰকাৰৰ চৰকাৰতকৈ গণতান্ত্রিক চৰকাৰৰ কি কি সুবিধা আছে?
উত্তৰঃ বৰ্তমান বিশ্বত গণতন্ত্ৰ, স্বৈৰতন্ত্ৰ, একনায়কত্ববাদ আৰু ৰাজতন্ত্ৰৰ দৰে বিভিন্ন শাসন প্ৰণালী আছে। বিকাশৰ বিষয়ত সকলো ধৰণৰ চৰকাৰৰ ভিতৰত গণতন্ত্ৰকে সৰ্বোত্তম বুলি গণ্য কৰা হয়। কেৱল গণতন্ত্ৰতহে জনসাধাৰণৰ পৰামৰ্শ গ্ৰহণ কৰা হয় আৰু তেওঁলোকৰ অভিজ্ঞতাৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিয়া হয়। আন লোকে সদ্ভাৱনাৰে পৰিকল্পনা প্ৰস্তুত কৰিলেও, তেওঁলোক স্থানীয় জনতাতকৈ কম পৰিমাণে সচেতন হয়। পৰিকল্পনা প্ৰক্ৰিয়াত স্থানীয় লোকসকলে সক্ৰিয়ভাৱে অংশগ্ৰহণ কৰাটোৱে তেওঁলোকক অধিক শক্তিশালী কৰে। বিকাশৰ পৰিকল্পনা আৰু সিদ্ধান্ত গ্ৰহণ প্ৰক্ৰিয়াত স্থানীয় লোকৰ অংশগ্ৰহণক সমৰ্থন কৰাটোৱেই বিকাশৰ ক্ষেত্ৰত অনুসৰণ কৰা সৰ্বোত্তম নীতি। এনে ব্যৱস্থা কেৱল গণতন্ত্ৰতহে সম্ভৱ। এই সন্দৰ্ভত স্থানীয় নিকায়সমূহৰ ক্ষমতা আৰু সম্পদ বৃদ্ধি কৰাৰ প্ৰয়োজন হ’ব। উন্নয়নমূলক প্ৰকল্পৰ আন এটা নেতিবাচক দিশ এয়ে যে ইয়াৰ ফলত এক বৃহৎ পাৰিপাৰ্শ্বিক সমস্যাৰ সৃষ্টি হয় আৰু ই পৰিৱেশক তলত দিয়া ধৰণে প্ৰভাৱিত কৰে:
(ক) বেছিভাগ বৃহৎ প্ৰকল্পই পাৰিপাৰ্শ্বিক অৱনতি ঘটাইছে।
(খ) ইয়াৰ ফলত মেৰু অঞ্চলত বৰফ গলা আৰম্ভ হৈছে।
(গ) অত্যধিক হাৰত নিৰ্গত হোৱা সেউজগৃহ গেছৰ ফলস্বৰূপে গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি পাইছে।
(ঘ) ইয়াৰ ফলত জল প্ৰদূষণ, ভূমি প্ৰদূষণ আৰু বায়ু প্ৰদূষণৰ মাত্ৰা বৃদ্ধি হৈছে।
(ঙ) খনিজ সম্পদ, বনজ সম্পদ আদিৰ দৰে গুৰুত্বপূৰ্ণ সম্পদসমূহৰ অবক্ষয় হৈছে।
৫। বিকাশৰ দ্বাৰা হ’ব পৰা সামাজিক আৰু পাৰিপার্শ্বিক ক্ষতিৰ প্ৰতি চৰকাৰৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিবলৈ জনপ্রিয় সংঘর্ষ কিমান সফল হৈছে বুলি তুমি ভাৱা? উদাহৰণৰ সৈতে আলোচনা কৰা।
উত্তৰঃ বিকাশৰ সামাজিক আৰু পাৰিপাৰ্শ্বিক প্ৰতিক্ৰিয়া অত্যন্ত গভীৰ। উন্নয়ন প্ৰক্ৰিয়াৰ অংশ হিচাপে শক্তিশালী বান্ধ আৰু বৃহৎ উদ্যোগ নিৰ্মাণৰ লগতে বিস্তৃত এলেকাত খনন কাৰ্য চলোৱা হয়। ফলস্বৰূপে, অজস্ৰ পৰিয়ালক স্থানচ্যুত কৰা হয় আৰু তেওঁলোকৰ জীৱিকাৰ উৎসৰ পৰা বঞ্চিত কৰা হয়। ইয়াৰ লগত সংলগ্ন হৈ পুনৰ্সংস্থাপনৰ সমস্যাৰ সৃষ্টি হয়। এনেদৰে স্থানান্তৰিত হোৱা বহুতো লোক চহৰীয়া আৰু গ্ৰাম্য দৰিদ্ৰত পৰিণত হয়। উপৰিউক্ত উন্নয়নমূলক প্ৰকল্পসমূহৰ বাবে বনাঞ্চল, কৃষিভূমি আৰু জনবসতিপূৰ্ণ স্থান মুকলি কৰিব লগা হয়, যাৰ ফলত গোলকীয় উষ্ণতা বৃদ্ধি পায়। উদ্যোগসমূহৰ অনিয়ন্ত্ৰিত সম্প্ৰসাৰণে বায়ু, পানী আৰু ভূমি প্ৰদূষণৰ মাত্ৰা বঢ়াইছে। এই প্ৰকল্পসমূহৰ কু-প্ৰভাৱৰ দ্বাৰা প্ৰধানতঃ দৰিদ্ৰ শ্ৰেণীৰ আৰু জনজাতীয় সম্প্ৰদায়ৰ লোকসকল বেছি আক্ৰান্ত হয়।
যেতিয়া জনসাধাৰণৰ দুৰ্দশা অসহনীয় হয়, বহুতো প্ৰভাৱিত গোটে এনে প্ৰকল্পসমূহৰ বিৰুদ্ধে গণ আন্দোলন গঢ়ি তোলে। ‘চিপকো আন্দোলন’ আৰু ‘নৰ্মদা বচাও আন্দোলন’ৰ দৰে জনপ্ৰিয় সংগ্ৰামসমূহে ভুক্তভোগী লোকসকলৰ বিভিন্ন সমস্যা উদঙাই দিয়াত যথেষ্ট সফলতা লাভ কৰিছে। এই আন্দোলনসমূহে বৃহৎ উন্নয়নমূলক প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত চৰকাৰৰ দৃষ্টিভংগী সলনি কৰিবলৈ সক্ষম হৈছে।
এই আন্দোলনসমূহৰ ফলত নিম্নলিখিত দুটা মুখ্য প্ৰভাৱ পৰিলক্ষিত হৈছে:
(ক) বৰ্তমান চৰকাৰে সেই থলুৱা লোকসকলৰ বাবে উন্নয়নমূলক আঁচনিসমূহ উপযোগী হোৱাৰ স্বাৰ্থত যথেষ্ট গুৰুত্ব আৰোপ কৰে। এনে প্ৰকল্প আৰম্ভ কৰাৰ পূৰ্বে স্থানীয় লোকসকলৰ সৈতে আলোচনা কৰা হয়।
(খ) এই গোটসমূহৰ চাপত চৰকাৰে ক্ষতিগ্ৰস্ত লোকসকলৰ বাবে ক্ষতিপূৰণ বৃদ্ধি কৰিবলৈ আৰু উপযুক্ত পুনৰ্সংস্থাপনৰ সুবিধা আগবঢ়াবলৈ বাধ্য হৈছে।
গতিকে, আমি ক’ব পাৰো যে বিকাশৰ সামাজিক আৰু পাৰিপাৰ্শ্বিক প্ৰভাৱৰ প্ৰতি অধিক সহানুভূতিশীল হ’বলৈ জন আন্দোলনসমূহে চৰকাৰৰ ওপৰত প্ৰবল হেঁচা প্ৰয়োগ কৰিছে।
এঘাৰ শ্ৰেণীৰ ৰাজনীতি বিজ্ঞান – অধ্যায় ২০ বিকাশ সঘনাই সোধা প্ৰশ্ন
Get Free NCERT PDFs
If you want to download free PDFs of any chapter, click the link below and join our WhatsApp group:
