Class 11 ৰাজনীতি বিজ্ঞান অধ্যায় ৫ – বিধানমণ্ডল – সম্পূৰ্ণ প্ৰশ্নোত্তৰ সহ | AHSEC (ASSEB) অসমীয়া মাধ্যম
এঘাৰ শ্ৰেণীৰ ৰাজনীতি বিজ্ঞান অধ্যায় ৫ – বিধানমণ্ডল সম্পূৰ্ণ সমাধান (AHSEC-ASSEB – অসমীয়া মাধ্যম)
এই অধ্যায়ত ভাৰতীয় সংবিধানৰ বিধানমণ্ডল (Legislature) শাখাৰ গঠন, কাৰ্য আৰু ক্ষমতাৰ বিষয়ে বিস্তৃত আলোচনা কৰা হৈছে। বিধানমণ্ডলে ৰাষ্ট্ৰীয় আৰু ৰাজ্যিক স্তৰত আইন প্ৰণয়ন, চৰকাৰৰ নীতি নিৰ্ধাৰণ আৰু জনতাৰ প্ৰতিনিধিত্বৰ দ্বায়িত্ব পালন কৰে। কেন্দ্ৰীয় তথা ৰাজ্যিক বিধানমণ্ডলৰ সংৰচনা আৰু কার্যপদ্ধতি এই অধ্যায়ত বুজোৱা হৈছে। অধ্যায়টোৱে গণতান্ত্ৰিক শাসনত বিধানমণ্ডলৰ গুৰুত্ব, দ্বৈত বিধানসভা, একক বিধানসভা, আৰু বিধানসভার সদস্য নির্বাচন পদ্ধতি আদি বিষয়বোৰ স্পষ্ট কৰে। অস্পীন একেডেমীয়ে এই বিষয়ে বুজাব পৰা সহজ উত্তৰসমূহ প্ৰদান কৰিছে।
✅ এই অধ্যায়ত কি শিকিব:
- বিধানমণ্ডলৰ অৰ্থ আৰু প্ৰয়োজনীয়তা
- কেন্দ্ৰ আৰু ৰাজ্যৰ বিধানমণ্ডলৰ গঠন
- বিধানসভার সদস্য নির্বাচনৰ পদ্ধতি
- দ্বৈত আৰু একক বিধানসভাৰ বৈশিষ্ট্য
- বিধানমণ্ডলৰ ক্ষমতা আৰু ভূমিকা
🎯 অস্পীন একেডেমীৰ সুবিধা:
- আধুনিক AHSEC (ASSEB) পাঠ্যক্ৰমৰ সম্পূৰ্ণ সমাধান
- প্ৰত্যেক প্ৰশ্নৰ স্পষ্ট আৰু বুজাব পৰা উত্তৰ
- অসমীয়া মাধ্যমৰ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ বাবে সহজ ভাষা
- কেন্দ্ৰীয় আৰু ৰাজ্যিক বিধানমণ্ডলৰ বিৱৰণসহ উদাহৰণ
Class 11 Political Science (ৰাজনীতি বিজ্ঞান) AHSEC/ASSEB Latest Syllabus | Assamese Medium Chapter-wise Solutions PDF
Limited Time Offer!
(For AHSEC/ASSEB Class 11 Political Science, Latest Syllabus)
Get complete preparation for Class 11 Political Science (Assamese Medium) with chapter-wise solutions PDF.
Includes detailed answers, definitions, solved examples, and conceptual explanations as per the latest AHSEC/ASSEB syllabus.
Perfect for self-study, homework help, and exam revision!
বিধানমণ্ডল (LEGISLATURE)
পাঠভিত্তিক প্রশ্নোত্তৰ
১। আলোকে ভাবে যে এখন ৰাষ্ট্ৰত জনসাধাৰণৰ কল্যাণৰ বাবে চিন্তা কৰা সুদক্ষ চৰকাৰ এখনৰ প্রয়োজন। সেইবাবে, আমি যদি প্রধানমন্ত্রী আৰু মন্ত্ৰীসকলক নিৰ্বাচন কৰি চৰকাৰৰ কাম তেওঁলোকৰ হাতত অর্পণ কৰো, তেতিয়াহ’লে আমাক বিধানমণ্ডলৰ প্রয়োজন নহ’ব। এই বিষয়ত তুমি একমতনে? তোমাৰ উত্তৰৰ বাবে মুক্তি দশোবা।
উত্তৰঃ চৰকাৰ পৰিচালনাৰ বাবে কেৱল প্ৰধানমন্ত্ৰী আৰু মন্ত্ৰী পৰিষদৰ প্ৰয়োজন, বিধানমণ্ডলৰ প্ৰয়োজন নাই — আলোকৰ এই ধাৰণাটোত আমি একমত হ’ব নোৱাৰোঁ। এই দৃষ্টিভংগীটো গ্ৰহণযোগ্য নহয়, কাৰণ আমাৰ দেশত সংসদীয় গণতন্ত্ৰৰ প্ৰচলন আছে, য’ত চৰকাৰৰ তিনিওটা অংগ— যেনে কাৰ্যপালিকা, বিধানমণ্ডল আৰু ন্যায়পালিকাৰ নিজা স্পষ্ট কাৰ্যক্ষেত্ৰ আছে।
যুক্তি:
ক্ষমতাৰ পৃথকীকৰণ: প্ৰতিটো অংগই যাতে ইয়াৰ ক্ষমতা আৰু কাৰ্যাৱলীৰ সীমা চেৰাই নাযায়, তাৰ বাবে প্ৰতিৰোধ আৰু ভাৰসাম্যতা (Checks and Balances) ৰ ব্যৱস্থা কৰা হৈছে।
বিধানমণ্ডলৰ ভূমিকা: সংসদ বা বিধানমণ্ডলৰ প্ৰধান কৰ্তব্য হৈছে আইন প্ৰণয়ন কৰা আৰু কাৰ্যপালিকাক নিজৰ নিয়ন্ত্ৰণাধীন কৰা।
কাৰ্যপালিকাৰ ভূমিকা: কাৰ্যপালিকাৰ কৰ্তব্য হৈছে বিধানমণ্ডলে প্ৰণয়ন কৰা আইনসমূহ কাৰ্যকৰী কৰা।
একনায়কত্ববাদৰ শংকা: যদি কাৰ্যপালিকাই বিধানমণ্ডলৰ কাম কৰিবলৈ লয়, তেন্তে ই একনায়কত্ববাদৰ জন্ম দিব। এনে পৰিস্থিতিত তেওঁলোকে জনসাধাৰণৰ স্বাৰ্থৰ পৰিপন্থী কঠোৰ আইন প্ৰণয়ন কৰিব পাৰে। ই মন্ত্ৰীসভাৰ একনায়কত্ববাদৰ সৃষ্টি কৰিব।
গতিকে, সংসদৰ কাম কেৱল প্ৰধানমন্ত্ৰী আৰু তেওঁৰ মন্ত্ৰী পৰিষদে কৰিব নোৱাৰে; এখন সফল গণতন্ত্ৰৰ বাবে বিধানমণ্ডলৰ উপস্থিতি আৰু কাৰ্যক্ষমতা অপৰিহাৰ্য।
২। এটা শ্ৰেণীত দ্বিসদনীয় ব্যৱস্থাৰ গুণাগুণ সম্পর্কে বিতর্ক চলি আছিল। আলোচনাত তলত উল্লেখ কৰা যুক্তিবোৰ আগবঢ়োৱা হৈছিল। যুক্তিবোৰ পঢ়ি চোৱা আৰু সেইবোৰৰ লগত তুমি সহমত হয়নে নহয়, কাৰণ দৰ্শোৱা।
(ক) নেহাই কৈছিল যে দ্বিসদনীয় বিধানমণ্ডলে কোনো উদ্দেশ্য সাধন নকৰে।
(খ) শ্যামাই যুক্তি দৰ্শাইছিল দ্বিতীয় সদনলৈ বিশেষজ্ঞ মনোনীত হোৱা উচিত।
(গ) ত্ৰিদিবে কৈছিল যে ৰাষ্ট্ৰ এখন যুক্তৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰকৃতিৰ নহ’লে দ্বিতীয় সদনৰ প্ৰয়োজন নাই।
উত্তৰঃ
(ক) নেহাৰ উক্তি: “দ্বিসদনীয় বিধানমণ্ডলে কোনো উদ্দেশ্য সাধন নকৰে।”
মত: মই নেহাৰ দৃষ্টিভংগীক সমৰ্থন নকৰোঁ।
কাৰণ: দ্বিতীয় সদনে বহুতো অত্যাৱশ্যকীয় কাম সম্পন্ন কৰে। ই বিধানমণ্ডলত প্ৰতিনিধিত্ব লাভৰ ক্ষেত্ৰত দেশৰ সকলো অঞ্চলক আৰু সমাজৰ সকলো শ্ৰেণীৰ লোকক সুযোগ প্ৰদান কৰে। তদুপৰি, ই প্ৰথম সদনৰ সিদ্ধান্তসমূহ পুনৰ বিবেচনা কৰাৰ সুযোগ দিয়ে আৰু এনেদৰে ইয়াক উন্নত আৰু ত্ৰুটিমুক্ত কৰাত সহায়ক হয়।
(খ) শ্যামাৰ উক্তি: “দ্বিতীয় সদনলৈ বিশেষজ্ঞ মনোনীত হোৱা উচিত।”
মত: হয়, মই শ্যামাৰ সৈতে একমত।
কাৰণ: দ্বিতীয় সদনৰ মূল উদ্দেশ্য হৈছে প্ৰথম সদনত গৃহীত বিধেয়ক আৰু প্ৰস্তাৱসমূহ পুনৰ বিবেচনা কৰা। বিশেষজ্ঞ লোকৰ উপস্থিতিয়ে এই বিধেয়ক আৰু প্ৰস্তাৱসমূহক গুণগতভাৱে উন্নত আৰু ত্ৰুটিমুক্ত কৰিবলৈ যথেষ্ট সহায় কৰে।
(গ) ত্ৰিদিবৰ উক্তি: “ৰাষ্ট্ৰ এখন যুক্তৰাষ্ট্ৰীয় প্ৰকৃতিৰ নহ’লে দ্বিতীয় সদনৰ প্ৰয়োজন নাই।”
মত: মই ত্ৰিদিবৰ সৈতে একমত নহওঁ।
কাৰণ: ভাৰত এখন সম্পূৰ্ণ পৰ্যায়ৰ যুক্তৰাষ্ট্ৰ নহ’লেও, ইয়াত কিছুমান যুক্তৰাষ্ট্ৰীয় বৈশিষ্ট্য আছে। গতিকে, ৰাষ্ট্ৰীয় বিধানমণ্ডলত ৰাজ্যসমূহৰ প্ৰতিনিধিত্বৰ এক নিৰ্দিষ্ট আৱশ্যকতা আছে, যিটো দ্বিতীয় সদনে পূৰণ কৰে। কেৱল যুক্তৰাষ্ট্ৰীয় নহ’লেও, এই সদনে সিদ্ধান্তসমূহৰ সংশোধন আৰু পৰ্যালোচনাৰ বাবেও গুৰুত্বপূৰ্ণ।
৩। কাৰ্যপালিকাক ৰাজ্যসভাতকৈ লোকসভাই কিয় বেছি ভালদৰে নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰে?
উত্তৰঃ কাৰ্যপালিকাক ৰাজ্যসভাতকৈ লোকসভাই বেছি ভালদৰে নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ কাৰণসমূহ তলত উল্লেখ কৰা হ’ল:
(ক) প্ৰত্যক্ষ জনপ্ৰতিনিধিত্ব: লোকসভাৰ সদস্যসকলক জনসাধাৰণে প্ৰত্যক্ষভাৱে নিৰ্বাচিত কৰে। তেওঁলোকে জনসাধাৰণ আৰু তেওঁলোকৰ আশা-আকাংক্ষাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে। সেয়ে, কাৰ্যপালিকাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰাৰ ক্ষেত্ৰত তেওঁলোকৰ ৰাজ্যসভাতকৈ অধিক অধিকাৰ আছে।
(খ) দায়বদ্ধতা: প্ৰধানমন্ত্ৰী আৰু তেওঁৰ মন্ত্ৰী পৰিষদেৰে ভাৰতৰ প্ৰকৃত কাৰ্যপালিকা গঠিত হয়। তেওঁলোকক লোকসভাৰ সদস্যসকলৰ মাজৰ পৰা নিৰ্বাচিত কৰা হয় আৰু তেওঁলোকে সামূহিকভাৱে লোকসভাৰ ওচৰত দায়বদ্ধ থাকে।
(গ) অপসাৰণৰ ক্ষমতা: কাৰ্যপালিকাক অপসাৰণ কৰাৰ ক্ষমতা কেৱল লোকসভাৰহে আছে (অবিশ্বাস প্ৰস্তাৱৰ জৰিয়তে)। ৰাজ্যসভাৰ এই ক্ষমতা নাই।
(ঘ) বিত্তীয় নিয়ন্ত্ৰণ: লোকসভাই চৰকাৰৰ পুঁজি সম্পূৰ্ণৰূপে নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰে। সকলো ধন বিধেয়ক কেৱল লোকসভাতহে উত্থাপন কৰিব পাৰি আৰু লোকসভাই বিত্তীয় বিষয়ত কাৰ্যপালিকাক বিভিন্ন প্ৰকাৰে নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পাৰে।
৪। কাৰ্যপালিকাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰাতকৈও লোকসভা প্ৰকৃততে জনসাধাৰণৰ আৱেগ আৰু আশা-আকাংক্ষা প্ৰতিফলিত কৰা মঞ্চহে। তুমি এই কথাষাৰ মানি লোৱানে? কাৰণ দৰ্শোৱা?
উত্তৰঃ মই এই দৃষ্টিভংগীটোক সমৰ্থন কৰোঁ। যদিও লোকসভাই কাৰ্যপালিকাক নিয়ন্ত্ৰণ কৰি আৰু দেশৰ বাবে আইন প্ৰণয়ন কৰি এক মহান কাৰ্য সম্পন্ন কৰে, তথাপিও লোকসভা প্ৰকৃততে জনসাধাৰণৰ আৱেগ আৰু আশা-আকাংক্ষা প্ৰতিফলিত কৰা মঞ্চ হিচাপেই অধিক গুৰুত্বপূৰ্ণ।
সমৰ্থনৰ কাৰণসমূহ:
সন্তোষ/অসন্তোষ প্ৰকাশ: এই স্থানতে সদস্যসকলে চৰকাৰৰ কাম-কাজৰ ধৰণ সম্বন্ধে জনসাধাৰণৰ হৈ সন্তুষ্টি বা অসন্তুষ্টি প্ৰকাশ কৰে।
দাবী আৰু অভিযোগ উত্থাপন: তেওঁলোকে জনসাধাৰণৰ দাবী আৰু অভাৱ-অভিযোগসমূহ চৰকাৰৰ দৃষ্টিগোচৰ কৰে।
জনমত প্ৰকাশৰ সুযোগ: জনসাধাৰণ আৰু দেশক প্ৰভাৱিত কৰা বিভিন্ন বিষয়ৰ ওপৰত জনসাধাৰণৰ অনুভূতি প্ৰকাশ কৰাৰ বাবে নিৰ্বাচিত সদস্যসকলে যথেষ্ট সুযোগ লাভ কৰে (যেনে— শূন্য কাল বা প্ৰশ্নোত্তৰ কালত)।
বিধেয়কৰ বিৰোধিতা: যেতিয়া কোনো মন্ত্ৰী বা সদস্যই এখন বিধেয়ক উত্থাপন কৰে, তেতিয়া নিৰ্বাচিত প্ৰতিনিধিসকলে সেই বিধেয়কৰ ওপৰত জনসাধাৰণৰ দৃষ্টিভংগীৰ পৰা নিজস্ব অভিমত ব্যক্ত কৰে। যদি বিধেয়কখন জনসাধাৰণৰ স্বাৰ্থৰ বিপৰীত হয়, তেন্তে তেওঁলোকে জোৰদাৰ বিৰোধিতা কৰে।
এই সকলোবোৰে দেখুৱায় যে জনসাধাৰণক প্ৰভাৱিত কৰা বিভিন্ন বিষয়ৰ ওপৰত তেওঁলোকৰ দৃষ্টিভংগী আৰু মতামত প্ৰকাশ কৰাৰ বাবে লোকসভা এক আদৰ্শ মঞ্চ।
৫। সংসদক অধিক কাৰ্যক্ষম কৰিবলৈ কেইটামান প্ৰস্তাৱ আগবঢ়োৱা হৈছে। তোমাৰ মতামত প্ৰত্যেকটোৰে ক্ষেত্ৰত কাৰণসহ উল্লেখ কৰা। এই পৰামৰ্শবোৰ গৃহীত হ’লে কি লাভ হ’ব?
উত্তৰঃ
(ক) প্ৰস্তাৱ: সংসদে দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে কাম কৰা উচিত।
মত: হয়, মই এই দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে সহমত পোষণ কৰোঁ।
কাৰণ: অনাহকত কৰা আলোচনা আৰু নগণ্য কাজিয়াতে সংসদৰ যথেষ্ট সময় অপব্যয় হয়। সেয়েহে, দেশৰ আইন প্ৰণয়নৰ গুৰুত্বপূৰ্ণ কামসমূহ সম্পাদন কৰিবলৈ সংসদে অধিক দীঘলীয়া সময়ৰ বাবে কাম কৰা উচিত।
লাভ: ইয়াৰ ফলত আইন প্ৰণয়নৰ মান উন্নত হ’ব আৰু সংসদৰ উৎপাদনশীলতা বৃদ্ধি পাব।
(খ) প্ৰস্তাৱ: সংসদৰ সদস্যসকলৰ উপস্থিতি বাধ্যতামূলক কৰিব লাগে।
মত: হয়, মই এই দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে একমত।
কাৰণ: ভাৰতীয় সংসদৰ এটা প্ৰধান দুৰ্বলতা এয়ে যে ইয়াত সদস্যসকলৰ অনুপস্থিতি দীঘলীয়া হয়। এই অনুপস্থিতিজনিত সমস্যাই সংসদক মুষ্টিমেয় লোকৰ পৰিক্ৰমাত পৰিণত কৰিছে। সেয়ে, গুৰুত্বপূৰ্ণ আলোচনাত সকলোৱে অংশগ্ৰহণ কৰাটো বাধ্যতামূলক হ’ব লাগে।
লাভ: এই ব্যৱস্থা গৃহীত হ’লে আলোচনাৰ মান উন্নত হ’ব আৰু সদস্যসকল জনসাধাৰণৰ প্ৰতি অধিক দায়বদ্ধ হ’ব।
(গ) প্ৰস্তাৱ: সদনৰ কাম-কাজত বাধা প্ৰদান কৰিলে সদস্যসকলক শাস্তি দিব পৰা ক্ষমতা অধ্যক্ষৰ থকা উচিত।
মত: হয়, মই এই দৃষ্টিভংগীৰ সৈতে সহমত।
কাৰণ: বৰ্তমান সংসদৰ বিতৰ্কসমূহত বিশৃংখলতা আৰু অশোভনীয় আচৰণৰ পয়োভৰ হোৱা পৰিলক্ষিত হয়। এই কাৰ্যই সংসদৰ মৰ্যাদা হ্ৰাস কৰে। সদস্যসকলৰ আচৰণ নিয়ন্ত্ৰণ কৰিব পৰাকৈ অধ্যক্ষসকলক অধিক ক্ষমতা প্ৰদান কৰিব লাগে আৰু সংসদীয় ঔচিত্যবোধৰ বিৰুদ্ধাচৰণ কৰা লোকসকলৰ বিৰুদ্ধে যাৱতীয় ব্যৱস্থা গ্ৰহণ কৰিব লাগে।
লাভ: ইয়াৰ ফলত সদনৰ মৰ্যাদা পুনৰুদ্ধাৰ হ’ব আৰু গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়সমূহৰ ওপৰত শান্তিপূৰ্ণ আৰু ফলপ্ৰসূ বিতৰ্ক অনুষ্ঠিত কৰিব পৰা যাব।
৬। আৰিফে জানিব বিচাৰিছিল যে যদি মন্ত্রীসকলে বেছিভাগ গুৰুত্বপূর্ণ বিধেয়ক উত্থাপন কৰে আৰু যদি সংখ্যাগৰিষ্ঠ সদস্যই প্রায়ে চৰকাৰী বিধেয়কত অনুমোদন জনায়, তেতিয়া হ’লে আইন প্রণয়ন প্রক্রিয়াত সংসদৰ ভূমিকা কি? তুমি তেওঁক কি উত্তৰ দিবা?
উত্তৰঃ আৰিফৰ এই ধাৰণাটো সত্য যে সংসদত গৃহীত হোৱা অধিক সংখ্যক বিধেয়ক মন্ত্ৰীসকলে উত্থাপন কৰে, আৰু এই বিধেয়কসমূহ সাধাৰণতে গৃহীত হয়, কাৰণ শাসকীয় দলৰ সদনত সংখ্যাগৰিষ্ঠতা থাকে। তথাপিও, আইন প্ৰণয়ন প্ৰক্ৰিয়াত সংসদৰ ভূমিকা গুৰুত্বপূৰ্ণ।
সংসদৰ ভূমিকা:
আলোচনা আৰু পৰীক্ষাৰ মঞ্চ: যদিও চৰকাৰৰ সংখ্যাগৰিষ্ঠতা থাকে, এখন বিধেয়ক উত্থাপন কৰিলে বিৰোধী দলসমূহে ইয়াৰ ত্ৰুটিসমূহ আঙুলিয়াই দিয়ে আৰু বিধেয়কখন উন্নত কৰাৰ বাবে পৰামৰ্শ আগবঢ়ায়।
জনমত প্ৰকাশ: বিধেয়কৰ ওপৰত আলোচনাৰ সুযোগতে সদস্যসকলে বিভিন্ন বিষয় সন্দৰ্ভত জনসাধাৰণৰ দৃষ্টিভংগী আৰু মতামত সদনত অৱগত কৰে। সেয়ে, মানুহৰ আশা-আকাংক্ষা আৰু দৃষ্টিভংগী প্ৰকাশ কৰাৰ বাবে সদনত বিধেয়কৰ ওপৰত আলোচনা এক ভাল মঞ্চ।
গণতান্ত্ৰিক নিয়ন্ত্ৰণ: কাৰ্যপালিকাই আইন প্ৰণয়নৰ কাম কৰিব নোৱাৰে; এইটো বিধানমণ্ডলৰহে কৰ্তব্য। যদি কাৰ্যপালিকা আৰু বিধানমণ্ডলৰ ক্ষমতা একেটা অভিকৰণতে (Agency) একত্ৰিত হয়, তেন্তে ই গণতন্ত্ৰৰ বাবে এক ভাবুকি হ’ব, যাৰ ফলত মন্ত্ৰীসভাত একনায়কত্ববাদৰ সূত্ৰপাত হ’ব পাৰে। সেয়ে, আইনসমূহ কাৰ্যপালিকাৰ দ্বাৰা নহয়, বিধানমণ্ডলতহে গৃহীত হ’ব লাগে।
৭। তলত উল্লেখ কৰা কোনটো বিবৃতিক তুমি আটাইতকৈ বেছি সমৰ্থন জনাবা? কাৰণ দৰ্শোৱা।
(ক) বিধানমণ্ডলৰ সদস্যসকলে তেওঁলোকৰ ইচ্ছা অনুসৰি যিকোনো দলত যোগদান কৰিব পাৰিব লাগে।
(খ) দলত্যাগ বিৰোধী আইনে দলীয় নেতাসকলক বিধানমণ্ডলৰ সদস্যসকলক নিয়ন্ত্ৰণ কৰাত সহায় কৰিছে।
(গ) দলত্যাগ সদায় স্বাৰ্থপৰ উদ্দেশ্য সাধনৰ কাৰণেহে হয় আৰু সেইবাবে যিসকল বিধানমণ্ডলৰ সদস্যই আন দলত যোগদান কৰিব বিচাৰে, তেওঁলোকক পিছৰ দুবছৰলৈ মন্ত্ৰী হোৱাৰ বাবে অৰ্হতাহীন কৰিব লাগে।
উত্তৰঃ ওপৰত দিয়া উক্তিকেইটাৰ ভিতৰত মই আটাইতকৈ বেছি সমৰ্থন জনোৱা উক্তিটো হৈছে (খ) দলত্যাগ বিৰোধী আইনে দলীয় নেতাসকলক বিধানমণ্ডলৰ সদস্যসকলৰ ওপৰত নিয়ন্ত্ৰণ সাব্যস্ত কৰাত সহায় কৰিছে।
সমৰ্থনৰ কাৰণ:
দলীয় অনুশাসন বৃদ্ধি: দলত্যাগ বিৰোধী আইনৰ ফলস্বৰূপে, যদি এগৰাকী নিৰ্বাচিত সদস্যই নিজৰ স্বাৰ্থ-সিদ্ধিৰ উদ্দেশ্যে দল পৰিৱৰ্তন কৰে, তেন্তে ব্যক্তিগৰাকীয়ে দলীয় সদস্যপদৰ লগতে বিধানমণ্ডলৰ সদস্যপদো হেৰুৱাব।
নেতৃত্বৰ কর্তৃত্ব: এই আইনৰ ফলত নিৰ্বাচিত সদস্যসকলৰ মতামতৰ ভিন্নতা থাকিলেও তেওঁলোকে একেটা দলতে থাকিবলৈ বাধ্য হয়, যিটো দলৰ টিকটেৰে তেওঁলোকে নিৰ্বাচনত বিজয় সাব্যস্ত কৰিছে। ইয়াৰ দ্বাৰা দলীয় নেতাসকলৰ ক্ষমতা আৰু কর্তৃত্ব বৃদ্ধি হয়, কিয়নো তেওঁলোকে জানে যে বিধানমণ্ডলৰ সদস্যসকলক উপেক্ষা বা শাস্তি প্ৰদান কৰিলেও তেওঁলোকে সহজে দলত্যাগ নকৰে।
অস্থিৰতা হ্ৰাস: আইনখনৰ মুখ্য উদ্দেশ্য আছিল ৰাজনৈতিক অস্থিৰতা (অস্থায়ী চৰকাৰ) হ্ৰাস কৰা। এইক্ষেত্ৰত দলীয় নেতাসকলে সদস্যসকলক নিয়ন্ত্ৰণ কৰিবলৈ সক্ষম হোৱাৰ ফলত চৰকাৰৰ স্থিৰতা নিশ্চিত হৈছে।
৮। ডলি আৰু সুধাই অলপতে সংসদৰ দক্ষতা আৰু কাৰ্যকাৰিতা সম্পর্কে আলোচনা কৰি আছিল। ডলিয়ে বিশ্বাস কৰে যে বিতর্ক আৰু আলোচনাত কম সময় খৰছ আৰু সদনৰ কাম-কাজত বিভিন্ন বাধা, সদন ত্যাগ আদিয়ে সংসদৰ অৱনতি স্পষ্ট কৰে। সুধাৰ মতে লোকসভাৰ মজিয়াত বিভিন্ন চৰকাৰৰ পতনে ইয়াৰ সক্রিয়তাক সূচায়। ডলি আৰু সুধাৰ মতত সমৰ্থন বা বিৰোধিতা কৰিবলৈ তুমি আন কি যুক্তি আগবঢ়াবা?
উত্তৰঃ
ডলিৰ মতৰ সমৰ্থনত বা বিৰোধিতাত যুক্তি:
ডলিৰ মতে সংসদৰ কাৰ্যপদ্ধতিৰ মানদণ্ডৰ অৱনতি ঘটিছে। এইটো সত্য যে অদৰকাৰী আলোচনা আৰু দীৰ্ঘকালীন ব্যাঘাতত সংসদৰ মূল্যৱান সময় নষ্ট হয়। কেতিয়াবা সদস্যসকলে অশোভনীয় ভাষা প্ৰয়োগ কৰে বা শাৰীৰিকভাৱে আক্ৰমণাত্মক হৈ পৰে। এইধৰণৰ আচৰণে সংসদৰ মৰ্যাদাৰ অৱনতি ঘটায়।
বিৰোধিতাৰ যুক্তি: অৱশ্যে, আমি ডলিৰ দৃষ্টিভংগীক পূৰ্ণ সমৰ্থন কৰিব নোৱাৰোঁ। যদিও কিছু নৱ-নিৰ্বাচিত সদস্যই সংসদীয় শোভনীয়তাৰ বিষয়ে অবগত নহ’ব পাৰে, তথাপিও বহুতো সদস্যই সঠিকভাৱে আচৰণ প্ৰদৰ্শন কৰে আৰু সদনত উত্থাপিত বিষয়সমূহৰ ওপৰত আলোচনা আৰু বিতৰ্কত সময়ৰ সদ্ব্যৱহাৰ কৰে। সংসদৰ কাৰ্যপদ্ধতিত সকলো সদস্যই ব্যাঘাত নঘটায়।
সুধাৰ মতৰ সমৰ্থনত বা বিৰোধিতাত যুক্তি:
সুধাৰ দৃষ্টিভংগী আংশিকভাৱে শুদ্ধ। ভাৰতীয় সংসদৰ কাৰ্যপদ্ধতি পৰ্যবেক্ষণ কৰিলে দেখা যায় যে এইটো এক প্ৰাণচঞ্চল সদন, য’ত নিৰ্বাচিত সদস্যসকলে তেওঁলোকৰ অসম্মতি বা অসন্তুষ্টি প্ৰকাশ কৰিবলৈ সমালোচনা আৰু আক্ৰমণৰ দৰে চৰম পদক্ষেপ গ্ৰহণ কৰে। লোকসভাৰ মজিয়াত চৰকাৰৰ পতনো ইয়াৰ সক্ৰিয়তা আৰু গণতান্ত্ৰিক শক্তিশালী নিয়ন্ত্ৰণৰ ইংগিত দিয়ে।
সমৰ্থনৰ যুক্তি: ভাৰতীয় সংসদত যথেষ্ট পৰিমাণে প্ৰাণচাঞ্চল্য, ক্ৰিয়াকলাপ আৰু অংশগ্ৰহণ পৰিলক্ষিত হয়। উচ্চবাচ্য, অসহযোগিতা, কেতিয়াবা হোৱা অসংসদীয় আচৰণ আৰু সংঘাত আদিয়ে সংসদৰ কাৰ্যপদ্ধতিত সদস্যসকলৰ তীব্ৰ আগ্ৰহ আৰু অংশগ্ৰহণকে প্ৰকট কৰে। বেছিভাগ সদস্যই গুৰুত্ব সহকাৰে অংশগ্ৰহণ কৰে আৰু অবাঞ্ছনীয় আচৰণ সঘনাই নহয়, কেৱল নৈমিত্তিকভাৱেহে সংঘটিত হয়।
৯। এখন বিধেয়ক আইনত পৰিণত হোৱাৰ বিভিন্ন স্তৰসমূহ শুদ্ধ আৰু শৃংখলাবদ্ধভাৱে সজোৱা:
(ক) বিধেয়ক এখন আলোচনাৰ বাবে গ্ৰহণ কৰিবলৈ প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰা হয়।
(খ) বিধেয়কখন ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিৰ ওচৰলৈ পঠিওৱা হৈছে— তেওঁ যদি স্বাক্ষৰ নকৰে কি হ’ব লিখা।
(গ) বিধেয়কখন আনখন সদনলৈ পঠিওৱা হয় আৰু গৃহীত হয়।
(ঘ) বিধেয়কখনত দফাবোৰ (clause) এটা এটাকৈ পাঠ কৰি ভোট গ্ৰহণৰ বাবে দিয়া হয়।
(ঙ) বিধেয়কখন উপ-কমিটিলৈ পঠিওৱা হয়— কমিটিয়ে কিছু সংশোধন কৰি সদনত আলোচনাৰ বাবে পঠিয়ায়।
(চ) বিভাগীয় মন্ত্ৰীয়ে বিধেয়কখনৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ বিষয়ে প্ৰস্তাৱ উত্থাপন কৰে।
(ছ) আইন মন্ত্ৰালয়ৰ আইন প্ৰণয়ন বিভাগে বিধেয়কৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰে।
(জ) বিধেয়কখন যিখন সদনত প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছিল তাত অনুমোদন জনোৱা হয়।
উত্তৰঃ এখন বিধেয়ক আইনত পৰিণত হোৱাৰ শুদ্ধ অনুক্ৰমটো তলত উল্লেখ কৰা হ’ল:
১। (ছ) আইন মন্ত্ৰালয়ৰ আইন প্ৰণয়ন বিভাগে বিধেয়কৰ খচৰা প্ৰস্তুত কৰে। (প্ৰথম পাঠ)
২। (চ) বিভাগীয় মন্ত্ৰীয়ে বিধেয়কখনৰ প্ৰয়োজনীয়তাৰ বিষয়ে প্ৰস্তাৱ উত্থাপন কৰে।
৩। (ক) বিধেয়ক এখন আলোচনাৰ বাবে গ্ৰহণ কৰিবলৈ প্ৰস্তাৱ গ্ৰহণ কৰা হয়।
৪। (ঙ) বিধেয়কখন উপ-কমিটিলৈ পঠিওৱা হয়— কমিটিয়ে কিছু সংশোধন কৰি সদনত আলোচনাৰ বাবে পঠিয়ায়। (দ্বিতীয় পাঠ)
৫। (ঘ) বিধেয়কখনত দফাবোৰ (clause) এটা এটাকৈ পাঠ কৰি ভোট গ্ৰহণৰ বাবে দিয়া হয়।
৬। (জ) বিধেয়কখন যিখন সদনত প্ৰস্তাৱ কৰা হৈছিল তাত অনুমোদন জনোৱা হয়। (তৃতীয় পাঠ)
৭। (গ) বিধেয়কখন আনখন সদনলৈ পঠিওৱা হয় আৰু গৃহীত হয়।
৮। (খ) বিধেয়কখন ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰপতিৰ ওচৰলৈ পঠিওৱা হয়।
ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে স্বাক্ষৰ নকৰিলে কি হ’ব:
যদি ৰাষ্ট্ৰপতিয়ে বিধেয়কখনত স্বাক্ষৰ নকৰি ইয়াক পুনৰ বিবেচনাৰ বাবে সদনলৈ ঘূৰাই পঠিয়াব পাৰে (ধন বিধেয়কৰ ক্ষেত্ৰত নহয়)। যদি সংসদে পুনৰ বিবেচনাৰ পাছত সেই বিধেয়কখন পুনৰ ৰাষ্ট্ৰপতিৰ ওচৰলৈ প্ৰেৰণ কৰে, তেন্তে তেওঁ এইবাৰ স্বাক্ষৰ কৰিবলৈ বাধ্য হয়।
১০। সংসদীয় কমিটি ব্যৱস্থাই সংসদৰ আইন প্ৰণয়ণৰ তত্ত্বাৱধান আৰু মূল্য নিৰ্দ্ধাৰণত কেনেদৰে প্ৰভাৱ পেলাইছে?
উত্তৰঃ সংসদীয় কমিটি ব্যৱস্থা হৈছে ভাৰতৰ বিধায়িনী প্ৰক্ৰিয়াৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বৈশিষ্ট্য। এই কমিটিসমূহ সদনৰ কিছুমান নিৰ্বাচিত সদস্যৰ দ্বাৰা গঠিত হয় আৰু সাধাৰণতে সকলো প্ৰধান দলৰ সদস্যক ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হয়।
আইন প্ৰণয়নত ইয়াৰ প্ৰভাৱ:
সময়ৰ দক্ষতা: সংসদৰ অধিবেশনসমূহ কেৱল নৈমিত্তিকভাৱে অনুষ্ঠিত হয় আৰু সময় সীমিত হয়। সেয়েহে, সংসদীয় সমিতিসমূহৰ ওপৰত বিধেয়ক সম্পৰ্কীয় বিভিন্ন বিষয় বিতংভাৱে অধ্যয়নৰ কাম ন্যস্ত কৰা হয়।
বিশদ বিশ্লেষণ: কমিটিসমূহে বিধেয়ক সম্পৰ্কীয় প্ৰতিবেদন প্ৰস্তুত কৰি আলোচনাৰ বাবে সংসদত উত্থাপন কৰে। কমিটিয়ে বিধেয়কৰ দফাসমূহ একো একোকৈ বিশ্লেষণ কৰে, যাৰ ফলত আইনৰ গুণগত মান উন্নত হয়।
সংশোধন আৰু পৰামৰ্শ: সংসদত আলোচনাৰ পাছত বিধেয়কখন পুনৰ কমিটিলৈ ঘূৰাই পঠিয়াব পাৰি। কমিটিয়ে আৱশ্যকীয় ক্ষেত্ৰত প্ৰভাৱিত পৰামৰ্শসমূহ বিধেয়কত অন্তৰ্ভুক্ত কৰিব পাৰে, যাৰ ফলত জনসাধাৰণৰ স্বাৰ্থ ৰক্ষিত হয়।
তত্ত্বাৱধান আৰু মূল্যায়ন: ভাৰতত ১৯৮৩ চনৰ পৰা স্থায়ী কমিটিসমূহৰ ব্যৱস্থা অনুসৰণ কৰি অহা হৈছে। ২০ খনতকৈও অধিক স্থায়ী প্ৰশাসনিক কমিটি আছে। এই স্থায়ী সংসদীয় কমিটিসমূহে বিভিন্ন বিভাগৰ কাম, বাজেট আৰু ব্যয়ৰ লগতে বিভাগৰ লগত সম্পর্কিত বিধেয়কৰ তত্ত্বাৱধান আৰু মূল্য নিৰ্ধাৰণ কৰে। ইয়াৰ ফলত কাৰ্যপালিকাৰ ওপৰত সংসদৰ নিয়ন্ত্ৰণ শক্তিশালী হয়।
এঘাৰ শ্ৰেণীৰ ৰাজনীতি বিজ্ঞান – অধ্যায় ৫ বিধানমণ্ডল সঘনাই সোধা প্ৰশ্ন
Get Free NCERT PDFs
If you want to download free PDFs of any chapter, click the link below and join our WhatsApp group:
