Class 8 বিজ্ঞান অধ্যায় ১৪ – শব্দ | SCERT Assam (Assamese Medium)
Class 8 বিজ্ঞান অধ্যায় ১৪ – শব্দ (SCERT Assam – Assamese Medium)
এই অধ্যায়ত শব্দৰ ধাৰণা, ইয়াৰ উৎপত্তি, সঞ্চাৰণৰ প্ৰক্ৰিয়া, শব্দ তৰংগৰ বৈশিষ্ট্য আৰু শব্দ প্ৰদূষণৰ বিষয়ে আলোচনা কৰা হৈছে। অসমৰ উৎসৱ-পাৰ্বণত ব্যৱহৃত বাদ্যযন্ত্ৰ আৰু নগৰীয়া অঞ্চলত শব্দ প্ৰদূষণৰ প্ৰভাৱৰ উদাহৰণ ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে।
✅ কি শিকিব:
- শব্দৰ সংজ্ঞা আৰু উৎপত্তি (কম্পনৰ ফলত)
- শব্দ তৰংগৰ প্ৰকাৰ আৰু বৈশিষ্ট্য (আয়তন, তীক্ষ্ণতা)
- শব্দৰ সঞ্চাৰণৰ মাধ্যম (বায়ু, পানী, কঠিন)
- অসমৰ ঢোল আৰু পেঁপাৰ শব্দ উৎপাদন
- শব্দ প্ৰদূষণৰ প্ৰভাৱ আৰু নিয়ন্ত্ৰণৰ উপায়
🎯 Ospin Academy-ৰ সুবিধা:
- SCERT পাঠ্যক্ৰমৰ সম্পূৰ্ণ সমাধান
- শব্দ তৰংগৰ চিত্ৰসহ ব্যাখ্যা
- পৰীক্ষাত আহিব পৰা ৫ নম্বৰৰ প্ৰশ্ন
- অসমীয়া মাধ্যমৰ বাবে প্ৰায়োগিক উদাহৰণ
Get Free NCERT PDFs
If you want to download free PDFs of any chapter, click the link below and join our WhatsApp group:
Class 8 Science (বিজ্ঞান) PDF Solutions 2025-26 | SCERT Assam
Download Class 8 Science (বিজ্ঞান) PDF with MCQs, textbook solutions, and extra questions for SCERT Assam 2025-26.
Class 8 Science
পাঠ – ১৪ Ospin Academy
শব্দ
শুদ্ধ উত্তৰ বাছি উলিওৱা –
১) শব্দ সঞ্চাৰিত হব পৰা মাধ্যম হৈছে –
ক) একমাত্ৰ গেছ ।
খ) গোটা পদাৰ্থ মাত্ৰ ।
গ) একমাত্ৰ জুলীয়া পদাৰ্থ ।
ঘ) গোটা, জুলীয়া আৰু গেছীয় পদাৰ্থ ।
উত্তৰ:- ঘ) গোটা, জুলীয়া আৰু গেছীয় পদাৰ্থ ।
২) কাৰ মাত কম কম্পনাংকৰ হব ?
ক) কেঁচুৱা ছোৱালীৰ ।
খ) কেঁচুৱা লৰা ।
গ) পুৰুষ ।
ঘ) মহিলা ।
উত্তৰ:- গ) পুৰুষ ।
৩) তলৰ শুদ্ধ উক্তি সমূহত ‘শু’ আৰু ভুল উক্তি সমূহত ‘অ’ লিখা ।
ক) বায়ু শূন্য স্থানত শব্দ সঞ্চাৰিত হব নোৱাৰে ।
উত্তৰ:- শুদ্ধ ।
খ) এটা কম্পমান বস্তুৰ প্ৰতি ছেকেণ্ডত হোৱা দোলনৰ সংখ্যাকেই ইয়াৰ পৰ্যায় কাল বোলে ।
উত্তৰ:- অশুদ্ধ ।
গ) কম্পনৰ বিস্তাৰ বেছি হলে, শব্দ দুৰ্বল হয় ।
উত্তৰ:- অশুদ্ধ ।
ঘ) মানুহৰ বাবে শ্ৰাব্য সীমা ২০ হাৰ্টজৰ পৰা ২০,০০০ Hz।
উত্তৰ:- শুদ্ধ ।
ঙ) কম্পনৰ কম্পনাংক কম হলে তীক্ষ্ণতা বেছি হয় ।
উত্তৰ:- অশুদ্ধ ।
চ) অবাঞ্ছিত বা অস্বস্তিকৰ শব্দ কেই সংগীত বুলি কোৱা হয় ।
উত্তৰ:- অশুদ্ধ ।
ছ) শব্দ প্ৰদূষনে আংশিক শ্ৰৱণ বিসংগতি সৃষ্টি কৰিব পাৰে ।
উত্তৰ:- শুদ্ধ ।
৪) উপযুক্ত শব্দৰ সহায়ত খালী ঠাই পূৰ কৰা ।
ক) এটা দোলন সম্পূৰ্ণ কৰিবলৈ প্ৰয়োজন হোৱা সময়ক বস্তুৰ …………………….. বোলে ।
উত্তৰ:- পৰ্যায় কাল ।
খ) কম্পনৰ ……………………. দ্বাৰা তীব্ৰতা নিৰ্নয় হয় ।
উত্তৰ:- বিস্তাৰৰ ।
গ) কম্পনাংকৰ একক হৈছে …………………………. ।
উত্তৰ:- হাৰ্টজ ।
ঘ) অবাঞ্ছিত শব্দক ……………………….. বোলে ।
উত্তৰ:- কোলাহল ।
ঙ) কম্পনৰ ………………………. দ্বাৰা শব্দৰ তীক্ষ্ণতা নিৰূপণ হয় ।
উত্তৰ:- কম্পনাংকৰ ।
৫) এটা দোলকে ৪ ছেকেণ্ডত ৪০ টা দোলন সম্পূৰ্ণ কৰে । ইয়াৰ পৰ্যায় কাল আৰু কম্পনাংক নিৰ্নয় কৰা ।
উত্তৰ:- দিয়া আছে,
কম্পনৰ সংখ্যা ( n ) = ৪০
মুঠ সময় ( t ) = ৪ ছেকেণ্ড
পৰ্যায় কাল = ?
কম্পনাংক = ?
আমি জানো, পৰ্যায়কাল = ৪ ÷ ৪০ ছে. = ১ ÷ ১০ ছে. = ০.১ ছে.
কম্পনাংক = ১ ÷ পৰ্যায় কাল
= ১ ÷ ১/১০
= ১০ Hz ।
পৰ্যায় কাল = ০.১ ছে ।
কম্পনাংক = ১০ Hz ।
৬) মাহে প্ৰতি ছেকেণ্ডত গড়ে ৫০০ বাৰকৈ পাখি কঁপাই শব্দৰ সৃষ্টি কৰে । এই কম্পনৰ পৰ্যায় কাল কিমান ?
উত্তৰ:- প্ৰতি ছেকেণ্ডত কম্পনৰ সংখ্যা = ৫০০
গতিকে, পৰ্যায় কাল কম্পনাংক = ৫০০ Hz
এতেকে, পৰ্যায় কাল = ১ ÷ ৫০০ = ০.০০২ Hz
এই কম্পনৰ পৰ্যায় কাল হল ০.০০২ Hz ।
৭) তলৰ বাদ্য যন্ত্ৰ সমূহৰ কম্পন হৈ শব্দ উৎপন্ন কৰা অংশ সমূহ চিনাক্ত কৰা ।
ক) ঢোলক ।
উত্তৰ:- ঢোলকৰ টানি ৰখা চামৰাৰ পৰা কম্পন হৈ শব্দ উৎপন্ন হয় ।
খ) চেতাৰ ।
উত্তৰ:- চেতাৰৰ টানি ৰখা তাঁৰৰ পৰা কম্পন হৈ শব্দ উৎপন্ন হয় ।
গ) বাঁহী ।
উত্তৰ:- বাঁহীৰ বায়ু স্তম্ভৰ পৰা কম্পন হৈ শব্দ উৎপন্ন হয় ।
৮) কোলাহল আৰু সংগীতৰ মাজৰ পাৰ্থক্য কি ? সংগীত কেতিয়াবা কোলাহল হব পাৰেনে ?
উত্তৰ:- কোলাহল আৰু সংগীতৰ মাজৰ পাৰ্থক্য হ’ল – আমনিদায়ক, অসামঞ্জস্য, শৃংখলা হীন সুৰ বৰ্জ্জিত শব্দক কোলাহল বোলে । আনহাতে শুৱলা, আৰামদায়ক, সমজ্ঞান, শৃংখলা বদ্ধ তথা সুৰ সমৃদ্ধ শব্দক সংগীত বোলে ।
সংগীত কেতিয়াবা কোলাহল হব পাৰে । সংগীতত ব্যৱহাৰ কৰা শব্দৰ কম্পনাংক যদি অতি বেছি হয় আৰু অতি তীক্ষ্ণ হয়, তেতিয়া এই সংগীত কোলাহলত পৰিণত হয় ।
৯) তোমাৰ চাৰিও ফালে হোৱা শব্দ প্ৰদূষণৰ উৎস সমূহৰ তালিকা এখন প্ৰস্তুত কৰা ।
উত্তৰ:- আমাৰ চাৰিও ফালে হোৱা শব্দ প্ৰদূষণৰ উৎস সমূহৰ ভিতৰত কেইটামান উৎস হল –
ক) উচ্চ স্বৰে বজোৱা টিভি, ৰেডিঅ, টেপ আদি ।
খ) গাড়ী – মটৰৰ শব্দ আৰু ইয়াৰ হৰ্ণ ।
গ) পাক ঘৰত বাচন – বৰ্তনৰ শব্দ ।
ঘ) ফেন, এয়াৰ কুলাৰ আদিৰ শব্দ ।
ঙ) ওচৰত থকা স্কুলৰ শ্ৰেণী কোঠা আৰম্ভণি নকৰা বা খেলাৰ সময়ত হোৱা চিঞৰ বাখৰ ।
চ) ওচৰত বনাই থকা ঘৰৰ মিস্ত্ৰীয়ে কাম কৰা শব্দ ।
ছ) বিয়া – সবাহ আদিত ফুটোৱা হিলৈ, বোমা আদি ।
১০) মানুহৰ বাবে শব্দ প্ৰদূষণ কিয় অপকাৰী ব্যাখ্যা কৰা।
উত্তৰ:- মানুহৰ বাবে শব্দ প্ৰদূষণ বিভিন্ন ধৰণে অপকাৰী । শব্দ প্ৰদূষণ হলে মানুহৰ মগজুৰ কষ্ট হয় । মূৰৰ বিষ হয় । টোপনি খটি হয় । ৰক্ত চাপ বৃদ্ধি হয় । উৎকণ্ঠা বাঢ়ে । বেছি তীক্ষ্ণ শব্দ একেৰাহে বেছি দিন শুনিলে শ্ৰৱণ বিসংগতি ( ক’লা ) হ’বও পাৰে ।
১১) তোমাৰ মাৰা – দেউতাৰাই ঘৰ এটা কিনিবলৈ ওলাইছে । তেওঁলোকক এটা পথৰ দাঁতিৰ আৰু আন এটা পথৰ পৰা তিনিটা উপপথ আঁতৰত থকা ঘৰ দেখুওৱা হৈছে । তুমি তোমাৰ মা – দেউতাক কোনটো ঘৰ কিনিবৰ বাবে পৰামৰ্শ আগবঢ়াবা ? কাৰণ ব্যাখ্যা কৰা ।
উত্তৰ:- পথৰ দাঁতিৰ ঘৰটো কিনিবলৈ পৰামৰ্শ নিদিও । পথৰ পৰা তিনিটা উপপথ আঁতৰত থকা ঘৰটো কিনিবলৈ পৰামৰ্শ দিম । কাৰণ পথৰ দাঁতিৰ ঘৰটোত অনাবৰতে পথেৰে গতি কৰি থকা গাড়ী – মটৰ আৰু মানুহৰ চিঞৰ বাখৰৰ শব্দই কোলাহলৰ সৃষ্টি কৰি থাকিব । ফলত সুস্থ পৰিবেশ এটা পোৱা নাযাব ।
পথৰ পৰা তিনিটা উপপথ আঁতৰত থকা ঘৰটোত কোলাহল বহু পৰিমাণে কম হব আৰু তাত এটি সুস্থ পৰিবেশ অনাবৰতে পোৱা যায় । সেয়ে পথৰ পৰা তিনিটা উপপথ আঁতৰত থকা ঘৰটো কিনিবলৈ পৰামৰ্শ দিম ।
১২) স্বৰ যন্ত্ৰৰ চিত্ৰ আঁকা আৰু ইয়াৰ কাৰ্য সমূহ তোমাৰ নিজৰ ভাষাত বৰ্ণনা কৰা ।
উত্তৰ:-
স্বৰ যন্ত্ৰৰ চিত্ৰ
মানুহৰ ক্ষেত্ৰত শব্দ স্বৰ কক্ষ বা স্বৰ যন্ত্ৰৰ দ্বাৰা সৃষ্টি হয় । এই স্বৰ যন্ত্ৰ মানুহৰ ডিঙিত অৱস্থিত । ইয়াৰ ঠিক তলৰ পৰা এডাল বায়ু নলী থাকে। স্বৰ কক্ষ বা স্বৰ যন্ত্ৰৰ ইপাৰ – সিপাৰ হোৱাকৈ দুডাল স্বৰ তন্ত্ৰী এনেদৰে টান খাই থাকে যে ইয়াৰ মাজেৰে বায়ু যাব পৰাকৈ এটা ঠেক ছিদ্ৰৰ সৃষ্টি হয় ।
হাঁওফাঁওৱে ছিদ্ৰৰ মাজেৰে জোৰেৰে বায়ু ঠেলিলে স্বৰ যন্ত্ৰ কঁপিবলৈ ধৰে আৰু শব্দৰ সৃষ্টি কৰে । স্বৰ যন্ত্ৰী টান আৰু পাতল হ’লে যি শব্দৰ সৃষ্টি হয়, ঢিলা আৰু শকত হ’লে তাতকৈ বেলেগ শব্দৰ সৃষ্টি হয় ।
১৩) আকাশত বিজুলী আৰু ঢেৰেকণি একে সময়ত আৰু আমাৰ পৰা একে দূৰত্বত সংঘটিত হয় । কিন্তু আগে বিজুলী দেখা যায় আৰু তাৰ পিছতহে ঢেৰেকনি কাণত পৰে । ইয়াৰ কাৰণ ব্যাখ্যা কৰিব পাৰিবানে ?
উত্তৰ:- পোহৰৰ বেগ বায়ুৰ মাজেৰে প্ৰতি ছেকেণ্ডত ৩×১০/৪ মিটাৰ । কিন্তু শব্দৰ বেগ প্ৰতি ছেকেণ্ডত ৩২২ মিটাৰ । যদিও ঢেৰেকনি আৰু বিজুলী মেঘত একে সময়তে উৎপন্ন হয়, বায়ুৰ মাজেৰে আহোঁতে দুয়োৰে বেগৰ পাৰ্থক্য হেতুকে বিজুলীৰ পোহৰ বহুত আগতে আহি আমাৰ চকুত পৰে । আনহাতে শব্দ ( ঢেৰেকনি ) বহুত দেৰিকৈ আহি আমাৰ কাণত পৰে ।
